شنبه, ۲۱ میزان ۱۴۰۳

در راستای همگرایی منطقه‌ای

BORDER

تغییر طالبان از دارایی استراتیژیک به تهدید جدی در برابر پاکستان

16 December 2022

نویسنده: حامد میر

منبع: واشنگتن پست

در اثر گلوله باری طالبان بر مناطق مرزی پاکستان در ۱۱ دسامبر هفت غیر نظامی پاکستانی کشته شد. در مقابل پاکستان هم پاسخ نظامی داد و در نتیجه یک جنگجوی طالب کشته و ده افغان دیگر زخمی گردید. شهباز شریف نخست وزیر پاکستان این گلوله باری را محکوم نموده و در عین حال تاکید بر مجازات عاملین آن کرد.

 در ۱۵ دسامبر، دو طرف یکبار دیگر در چمن به تبادل آتش پرداختند که منجر به کشته شدن حداقل یک غیرنظامی پاکستانی و زخمی شدن ۱۵ نفر دیگر شد. پاکستان و طالبان عملآ در حال جنگ هستند.

زمان آن فرا رسیده تا پاکستان بپذیرد که سیاست کهنه (عمق استراتیژیک) اش در مورد افغانستان شکست خورده است.

در حالی که توجه جهان بر حمله پوتین به اوکراین متمرکز شده است، خشونت در مناطق مرزی بین پاکستان و افغانستان کمتر انعکاس یافته است، حتی اگر احتمال وقوع یک فاجعه جدی روز به روز هم بیشتر شود. نخبگان سیاسی در پاکستان بر این باور بودند که با پرورش نیروهای طرفدار پاکستان در افغانستان “عمق استراتژیک” ایجاد می‌کنند. با این حال، اکنون همان گروه‌هایی که زمانی توسط اسلام آباد به عنوان “دارایی های استراتژیک” مورد استقبال قرار می‌گرفت، به یک تهدید جدیدی در برابر پاکستان تبدیل شده است.

زمانی که طالبان سال گذشته کابل را تسخیر کردند( برخلاف روند توافق صلح با ایالات متحده) عمران خان، نخست‌وزیر وقت پاکستان، تسلط طالبان بر کابل را «جشن گرفت و اعلام کرد که طالبان غل و زنجیر بردگی را شکسته‌اند». این توهم عمران خان دوام نیاورد و طالبان اعضای زندانی تحریک طالبان پاکستانی را از زندان‌های افغانستان آزاد کرده و از پذیرش خط مرزی موسوم به دیورند «خودداری» کردند.

هیچ یک از این موارد برای من و سایر روزنامه نگارانی که در طول دهه‌ها با طالبان سروکار داشته اند، تعجب آور نبوده است. حتی قبل از سقوط کابل، برای همه روشن بود که طالبان با پاکستان و ایالات متحده بازی دوگانه‌ای را انجام می‌دهند.‌

با این حال، پاکستان سعی کرد تا حمایت خود را از طالبان ادامه دهد و در عین حال واشنگتن را راضی نگه دارد، نمونه ای از این سیاست مبهم همان دستگیری و آزادی رهبران طالب مانند ملا برادر می‌باشد.

خروج ایالات متحده از افغانستان شاید از قضا، ضعف ذاتی این سیاست را آشکار کرده باشد. وقتی در جولای 2021 در مورد تماس‌های مخفیانه بین طالبان افغانستان و رقیب اصلی اسلام آباد هند نوشتم، نهادهای امنیتی پاکستان به سرعت نارضایتی خود را ابراز کردند. متآسفانه پیش بینی های من در مورد طالبان پس از سقوط کابل به حقیقت پیوست. اکنون طالبان آشکارا در  تلاش است تا با جلب نظر هندی ها، پاکستان را تحت فشار قرار دهد.

فیض حمید رئیس وقت استخبارات پاکستان که سال گذشته پس از خروج ایالات متحده و سقوط حکومت به کابل سفر کرد و به رسانه ها اطمینان داد که جای نگرانی نیست، طالبان از آن کلاهبرداری نمودند. او با آزاد کردن بسیاری از رهبران تحریک طالبان پاکستان تلاش کرد تا طالبان افغانستان را خشنود کند، اما تحریک طالبان پاکستان همچنان اصرار داشت که پاکستان اقدامات بیشتری انجام دهد. جنرال حمید یک بار دیگر از کابل بازدید نمود تا طالبان را متقاعد کند که توافق صلح با تحریک طالبان پاکستان را میانجیگری کند. اما او شکست خورد.

از زمان تسلط طالبان بر قدرت، حملات تروریستی در پاکستان 51 درصد افزایش یافته است. پاکستان از نیروی هوایی و هواپیماهای بدون سرنشین علیه شورشیان استفاده کرده و این منجر به تلفات قابل توجهی در میان مردم افغانستان شده است. حتی در برخی شهرهای افغانستان تظاهرات اعتراضی علیه پاکستان برگزار شده است.

کشته شدن ایمن الظواهری رهبر القاعده در کابل در ماه جون توسط هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی، روابط تنش‌آمیز بین افغان‌ها و پاکستانی‌ها را در بلند ترین سطح اش رسانیده است. طالبان اسلام آباد را مسئول قتل الظواهری دانستند.

وزیر خارجه پاکستان، بلاول بوتو زرداری در هشت ماه گذشته از بسیاری از کشورها دیدن کرده است. او هنوز به کابل سفر نکرده است. او چند هفته پیش حنا ربانی وزیر دولت در امور خارجه را به کابل فرستاد. او اولین وزیر زن بود که تلاش کرد با طالبان گفتگو کند. اما وزیر دفاع طالبان (بزرگترین پسر ملا عمر رهبر طالبان افغانستان) از ملاقات با او خودداری کرد.

در 29 نوامبر جنرال عاصم منیر ریاست ستادی مشترک ارتش پاکستان را بر عهده گرفت.روز بعد، چهار غیرنظامی در یک بمب گذاری انتحاری در پاکستان کشته شدند. تحریک طالبان پاکستان مسوولیت حمله را بر عهده گرفت. ” دارایی های استراتیژیک” سابق پیامی را می فرستادند که با خون نوشته شده بود.

طالبان، پاکستان را به چالش می کشد. اعضای طالبان فکر می کنند که ایالات متحده را شکست دادند و می توانند قدرت هسته ای مانند پاکستان را نیز شکست بدهند. چیزی که آنها نمی توانند اذعان کنند این است که بر اساس داده های بانک جهانی، افغانستان اکنون یکی از فقیرترین کشورهای جهان است. آنها باید فقر را شکست دهند، نه پاکستان.

آنچه را همه می توان نتیجه گرفت این است که پاکستان به یک سیاست جدید در افغانستان نیاز دارد؛ احتمالاً سیاستی مبتنی بر عدم مداخله و تقویت مرزها جهت کاهش حملات فرامرزی.

مهم‌تر از همه، این سیاست باید توسط رهبران غیرنظامی در پارلمان تدوین شود، نه در ستاد اطلاعات نظامی. در غیر این صورت، سال 2023 احتمالا سال خطرناکی برای روابط پاکستان و افغانستان خواهد بود.

تهاجم روسیه به اوکراین توجهات را از درگیری میان پاکستان و افغانستان منحرف کرده است. با این حال تنش بین دو کشور نیز ضرورت به پوشش را دارد.

این تنش‌ها، توانایی ایجاد فاجعه جدیدی برای مناطق جنوب آسیا را دارد، در حالی که منطقه حداقل توان تحمل آن را داشته باشد.

افغانستان,پاکستان,حامد میر,طالبان,کشور نیوز,واشنگتن پست