مصاحبه جنرال فرانک مکنزی با مجله (Politico) 

برگردان: اسما فتاحی 

جنرال فرانک مک‌کنزی برای مذاکره با طالبان در راه بود، و تماسی دریافت کرد که کابل سقوط کرده است.

در 15 اگست سال 2021 بود که فرمانده وقت فرماندهی مرکزی ایالات متحده برای هفته‌ها با نگرانی نظاره‌گر این بود که گروه طالبان در یکی از خیره‌کننده‌ترین مبارزات چریکی در تاریخ معاصر، مراکز ولایت را در سراسر افغانستان یکی بعد دیگر تصرف کردند.

مک ‌کنزی در آن روز به دوحه قطر پرواز کرد تا به طالبان پیشنهاد دهد: نیروهای خود را خارج از پایتخت نگه دارید تا ایالات متحده بتواند ده‌ها هزار آمریکایی و افغان را از شهر تخلیه کند و ما با شما نخواهیم جنگید. اما زمانیکه طیاره مک‌ کنزی به دوحه نشست کرد، کار در کابل تمام شده بود.

جنگجویان طالب در داخل کاخ ریاست جمهوری هجوم آوردند و رئیس جمهور افغانستان اشرف غنی از کابل فرار کرد. دولت افغانستان که ایالات متحده به مدت 20 سال برای سرپا نگه داشتن آن بسیار تلاش کرده بود، در عرض چند ساعت سقوط کرد.

مک کنزی باید سریع فکر می‌کرد. مأموریت او برای تخلیه هوایی گسترده از میدان هوایی کابل تغییر نکرده بود.

بنابراین، در مسیر دوحه به ریتز کارلتون پیشنهاد جدیدی ارائه کرد. او به ملا عبدالغنی برادر یکی از بنیانگذاران طالبان گفت، در برنامه تخلیه هوایی دخالت نکنید و ما حمله نمی‌کنیم.

جنرال مک کنزی تقریباً یک سال پس از سقوط کابل از طریق تماس ویدیویی با مجله پولیتیکو صحبت کرد. او با طالبان به توافق رسید؛ توافقی که به ارتش ایالات متحده اجازه می‌داد میدان هوایی کابل را کنترل کند و بزرگترین تخلیه هوایی در حدود  120000 هزار نفر را در مدت دوهفته تخلیه نماید و این در تاریخ ایالات متحده بی نظیر بوده است. اما در طول این مدت جنرال مکنزی اشتباهی استراتیژیک را مرتک شده است و منتقدان به این باور اند که ماموریت جنرال منجر به تخلیه نامنظم و مرگبار شد و اضافه می‌نماید که جنرال مکنزی پیشنهاد طالبان را مبنی بر اجازه دادن به نظامیان آمریکایی برای امنیت پایتخت را رد نموده بود.

مک کنزی در طول مصاحبه از تصمیم خود دفاع و خاطرنشان کرد که باور نداشت این یک پیشنهاد جدی باشد و در هر صورت تامین امنیت شهر کابل مستلزم هجوم گسترده نیروهای آمریکایی بود که می‌توانست باعث درگیری بیشتر با طالبان شود. در پایان روز، ارتش ایالات متحده گزینه‌های خوبی هم نداشت.

آیا مک کنزی فکر می‌کند که خروج از افغانستان یک اشتباه بود؟

بله  اما این تصمیم من نبود. اعتقاد من این است که باید می‌ماندیم مک ‌کنزی که در اول اپریل از ارتش بازنشسته شد، می‌گوید: “من معتقد  بودم که باید یک تعداد از نظامیان ما در افغانستان باقی می‌ماند تا ما میتوانستیم از افغان‌ها حمایت کنیم، اما این توصیه من مورد تایید مقامات قرار نگرفت”.

سلیگمن:

یک هفته قبل از سقوط کابل چی فکر می کردین؟ صحنه را چه گونه ارزیابی می‌نمودید؟

مک کنزی:

در آخرین ارزیابی استخباراتی خود که در 8 آگست فرستادم و گفتم: “به نظر من کابل سقوط خواهد کرد” .

اما فکر نمی‌کردم در آخر همین هفته سقوط کند. من فکر می کردم ممکن کمی بیشتر طول بکشد، 30 روز یا بیشتر. اما احساس کردم کابل در کوتاه مدت محاصره خواهد شد. روز پنجشنبه یا جمعه بود که من برای گفتگو با طالبان به دوحه رفتم. چیزی که ما می‌خواستیم پیشنهاد کنیم در مورد یک منطقه ممنوعه 30 کیلومتری بود: ما به طالبان پیشنهاد نمودیم شما افغان‌هایی را که  ما تخلیه می‌کنیم، از این منطقه بیرون نکنید. اگر از آنجا بیرون بمانید، در هیچ کجای افغانستان به شما حمله نخواهیم کرد. یکشنبه صبح سوار هواپیما شدم. در حالی که من در هواپیما بودم گزارش‌هایی دریافت می‌کردم که طالبان در مرکز شهر کابل هستند و آنها در واقع شهر را تسخیر کرده اند. تا زمانی که با آنها ملاقات کردم، نیروهای قابل توجهی در داخل شهر داشتند. من برای رهبری طالبان گفتم ” ما برنامه تخلیه را انجام می‌دهیم. اگر در تخلیه دخالت نکنید، ما حمله نخواهیم کرد”.

ملا برادر گفت: “چرا نمی‌آید و امنیت شهر را تامین نمی‌کنید؟ اما این امکان پذیر نبود.

برای انجام این ماموریت لازم بود بخش دیگری از سربازان را برای انین هدف قرار دهیم. من معتقدم که این یک اظهارنظر نادرست بود. اکنون با گذشت زمان می‌دانیم که ملا برادر در واقع از جناح طالبان تندرو صحبت نمی‌کرد. نمی‌دانم که ملا برادر می‌توانست این ماموریت را تحویل دهد، حتی اگر در این مورد جدی بود. در بهترین قضاوت ام احساس کردم که این یک پیشنهاد واقعی نیست. به طور کلی طالبان در خروج ما کمک کردند. آنها با ما مخالفت نکردند. آنها کارهای امنیتی خارج از میدان هوایی را انجام دادند. این کار امنیتی بیرون از میدان یک جنبه منفی داشت و احتمالاً مانع از رسیدن برخی از افغان‌ها به میدان هوایی کابل آنطور که ما می‌خواستیم شد.

سلیگمن:

پس از سقوط کابل تخلیه آغاز شد. بعدآ چه اتفاقی افتاد؟

مک کنزی:

 روز بعد از 16 اگست برنامه من برای پرواز به کابل بود. اما میدان هوایی و باندهای میدان هوایی توسط افرادی که از جنوب وارد می‌شدند، تسخیر شده بود. در حدود 16 ساعت طول کشید تا آن را تحت کنترل درآوریم. برای این ماموریت ترکیبی؛ از نیروی های ما، کماندوهای افغان و طالبان همکاری نمودند.

در حدود 400 جنگجوی طالبان در بیرون میدان مستقر شده بودند که مردم را با چوب می‌زدند. این چیزی بود که ما نمی‌خواستم، اما در میان گزینه‌های بد و بد تر قرارداشتیم. این به فرماندهی ما اجازه داد کنترل میدان هوایی را دوباره به دست بگیریم و بعد از آن دیگر هرگز کنترل خود را از دست ندادیم.

سلیگمن:

 آیا شما شخصاً در هر مقطعی به رئیس جمهور هشدار داده بودید که در صورت خروج نیروهای ایالات متحده، افغانستان به طور قاطع  سقوط خواهد کرد؟

مک ‌کنزی:

 من در طول فصل خزان و بهار نامه‌هایی نوشتم که در آن‌ها هشدار دادم اگر نیروهای خود را سریع خارج کنیم، احتمال فروپاشی وجود دارد. من در تعدادی از دیدارها با رئیس جمهور، فرمانده نیروهای آمریکایی در افغانستان، رئیس ستاد مشترک ارتش و وزیر دفاع بودم. همه ما این فرصت را داشتیم که نظرات خود را در مورد آن بیان کنیم.

نظر من این بود که اگر تعداد 2500 نظامیان را به صفر برسانیم، حکومت افغانستان نمی تواند خود را حفظ کند و سقوط خواهد کرد. در ابتدا توصیه من این بود که باید در حدود 4500 سرباز را در افغانستان حفظ کنیم ، اما مورد قبول قرار نگرفت. سپس توصیه من این بود که در حدود 2500  سرباز را در افغانستان حفظ کنیم.

سلیگمن:

چرا دولت افغانستان سقوط کرد؟ ما به مدت طولانی افغان‌ها را آموزش دادیم و بعد به محض اینکه نظامیان ما افغانستان را ترک کردند، دولت سقوط کرد. چطور این همه اتفاق افتاد؟

مک‌ کنزی:

من معتقدم توافق صلح دوحه باعث فروپاشی دولت افغانستان گردید. من معتقدم که دولت افغانستان در آغاز به این باور کرد که نیروهای ما آماده خروج هستند. در نتیجه، فکر می‌کنم برای مبارزه با آنها اراده زیادی لازم بود.

سلیگمن:

آیا دولت ترامپ را مقصر آنچه اتفاق افتاده می دانید؟

 مک کنزی:

حتی اشتباهات از آن هم گذشته است. می‌توانید به همان ابتدای کمپاین های انتخاباتی بازگردید، زمانی که ما در سال‌های 2001، 2002 فرصتی برای کشتن اسامه بن لادن داشتیم و این کار را نکردیم. این واقعیت که ما هرگز مشکل پناهگاه های امن در پاکستان را برای طالبان به طور رضایت بخشی حل نکردیم. در طول 20 سال چیزهای زیادی در روندی سقوط حکومت نقش داشته است. بنآ هردو دولت هم افغانستان و ایالات متحده در این روند ناکام بودند.

سلیگمن:

این یک تصمیم سیاسی بود که افغانستان را ترک کنم. دولت بایدن تا چه حد در این سقوط مقصر است؟

مک کنزی:

خوب، من فکر می‌کنم هر دو دولت مایل به ترک افغانستان بود و این یک واقعیت است. اما ببینید، این تصمیمی بود که روسای جمهور باید اتخاذ می کردند. من چیز متفاوتی را توصیه نمودم اما آنها باید این تصمیم را بگیرند. من نمی توانستم این تصمیم را بگیرم. در واقع هر دو ریس جمهور خواستار خروج از افغانستان بودند.

سلیگمن: بعد از تخلیه و خروج از افغانستان، شاهد ظهور مجدد القاعده یا سایر عناصر تروریستی بودید؟

 مک کنزی:

واضح است. کنترول و نظارت این گروه ها در افغانستان پس از خروج ما از افغانستان، بسیار سخت شده است. ما شاید در حدود 2 الی 3 فیصد توانایی جمع آوری اطلاعاتی را فعلآ در افغانستان داشته باشیم.

براساس اطلاعات قبلی ما، طالبان احتمالاً به القاعده اجازه حضور دهد، تا خود را تقویت نموده و در عین حال، طالبان از تهدید داعش رنج میبرد. من فکر می‌کنم هر دو گروه در افغانستان رشد خواهند کرد. این واقعیت که الظواهری رهبر القاعده در مرکز شهر کابل بود، بیان گر این نکته می باشد. طالبان آشکارا با نیت بد بر سر توافق دوحه مذاکره نمودند. آنها تعهد کردند که پناهگاه امنی برای القاعده ایجاد نخواهند کرد. تعریف پناهگاه امن اگر رهبر القاعده در پایتخت شما نباشد، چیست؟