امیری

حمله وحشتناک داعش بر سالن کنسرتی در حومۀ مسکو دست‌کم ۱۴۳ کشته و ده‌ها زخمی برجا گذاشت. چهار مهاجم مسلح با ورود به سالون کنسرتی در حومۀ مسکو، غیرنظامیان را به رگبار بستند. داعش مسوولیت رویداد را پذیرفته و تصاویر حمله را منتشر کرده که بسیار هولناک و غم‌انگیز است. روسیه چهار مهاجم دخیل در رویداد را دستگیر کرد. رییس‌جمهور روسیه امروز یکشنبه 24 مارچ را عزای عمومی اعلام کرد. پوتین گفت که عاملان رویداد سخت مجازات خواهند شد. هر چهار تروریست اهل تاجیکستان هستند که از طریق ترکیه وارد روسیه شده بودند.

داعش مشخص نساخته که حمله کار کدام شاخۀ این گروه است. اما مقام‌های ضد تروریسم امریکا گفته‌اند که شاخه خراسان داعش مستقر در افغانستان مسئول حمله مسکو است. یک مقام امریکایی به واشنگتن‌پست، گفت که گروه داعش از دو سال قبل بر روسیه متمرکز بوده و از مدتی بدین‌سو در حال برنامه‌ریزی برای حمله به مسکو بوده است. امریکا دو هفته پیش به روسیه دربارۀ حملۀ احتمالی هشدار داده بود. اما مقام‌های روسی ظاهراً حمله را جدی نگرفته‌اند. روسیه که درگیر جنگ اوکراین است، از پشت خنجر خورد. آسیای مرکزی رفته رفته به زخم ناسور روسیه تبدیل می‌شود.

این حمله نشان داد که داعش فعالیت‌هایش را به تمام کشورهای منطقه گسترش داده است. در دو سال گذشته تقریباً تمام کشورهای منطقه شامل ایران، پاکستان، روسیه و افغانستان شاهد حملات مرگبار داعش بوده است. شاخۀ خراسان داعش به یک تهدید بین‌المللی تبدیل شده است. امریکا از ظرفیت داعش برای حمله به این کشور طی شش ماه آینده سخن زده است. اروپا عملاً دو افغان را دست گیر کرده که قصد حمله به پارلمان سویدن را داشتند و هردو عضو شاخۀ خراسان داعش بودند.

 این وضعیت نشان دهندۀ این است که گروه‌های تروریستی در دو سال پسین فرصت احیا و بازسازی یافته‌اند. خلای دولت در افغانستان و کنترل کشور از سوی گروه‌های رادیکال و تندرو  سبب شده است که تمام جریان‌های رادیکال پر و بال بکشند و به جلب و جذب بپردازند.

کشورهای منطقه با این فرضیه با طالبان همکاری می‌کردند که این گروه مخالف داعش است و توانسته شاخۀ خراسان داعش را زمین‌گیر کند. اما واقعیت میدان غیر از این را نشان می‌دهد. شاخۀ خراسان داعش با استفاده از خلای امنیتی در افغانستان و درگیری‌های درونی طالبان، به یک نیروی خطرناک برای منطقه تبدیل شده است. حملات مرگبار هفتۀ گذشته داعش در کابل و کندهار گواه قدرت‌یابی شاخۀ خراسان این گروه است. کشورهای منطقه باید به این نتیجه رسیده باشند که طالبان ظرفیت مهار داعش را ندارند. سه سال فرصت کافی بود تا طالبان ثابت کنند که می‌توانند جلو فعالیت گروه‌های تروریستی به ویژه داعش را در افغانستان بگیرند. اما بربنیاد گزارش نهادهای اطلاعاتی امریکا، القاعده دوباره در افغانستان جان گرفته است. داعش در همکاری با گروه‌های رادیکال آسیای مرکزی در شمال افغانستان هسته‌گذاری و پایگاه‌سازی کرده‌ است. در شرق کشور، تی‌تی‌پی به یک تهدید کلان به امنیت ملی پاکستان تبدیل شده است.

وضعیت پیش آمده مستلزم همکاری کشورهای منطقه در افغانستان است. تنها یک دولت پاسخگو، مشروع و منتخب می‌تواند از تبدیل‌شدن افغانستان به لانۀ هراس افگنی جلوگیری کند و مانع حمله از خاک افغانستان به کشورهای منطقه و جهان شود. چنانچه در ۲۰ سال گذشته علی‌رغم حضور گسترده ناتو و امریکا، هیچ کشور منطقه از آدرس افغانستان تهدید نشده بود.