اسما فتاحی، خبرنگار آزاد

برای چندمین بار مرزبانان طالبان با نیروهای مرزی پاکستان در اسپین بولدک قندهار درگیر شدند. در این درگیری که روز یکشنبه ۲۲ عقرب به وقوع پیوست، ابتدا یک جنگ‌جوی طالب با شلیک گلوله چند پولیس پاکستانی را کشت. این رویداد منجر به درگیری مربازان پاکستانی با نیروهای طالبان شد. به دنبال این رویداد دو طرف شامگاه یکشنبه باردیگر درگیر شدند.

برخی رسانه‌ها گزارش داده‌اند که در این درگیری‌ها ۸ نظامی پاکستانی و ۳ طالب کشته شده‌اند. یک سرباز پاکستانی نیز اسیر و یک طالب زخمی شده است. درگیری‌ها باعث بسته شدن گذرگاه اسپین بولدک به روی مسافران شد. 

این نخستین‌بار نیست که نیروهای طالبان با مرزبانان پاکستانی در اسپین بولدک درگیر می‌شوند. در جریان یک سال و پنج ماه حاکمیت طالبان بر افغانستان، دو طرف بارها در اسپین بولدک، تورخم و دیگر نقاط مرزی درگیر شده‌اند.

طالبان دربارۀ دلایل درگیری چیزی نگفته‌اند. اما برخی گزارش‌ها حاکی است که درگیری پس از توهین مسافران در نقطۀ مرزی به وقوع پیوسته است.

درگیری‌ها دلایل متعددی دارد. مهمترین دلیل، تعلیم‌نیافته بودن و غیرحرفه‌ای بودن نیروهای مرزی طالبان است. نیروهای مرزی طالبان، متشکل از نیروهایی است که در جنگ علیه نیروهای دولتی سابق و نیروهای خارجی نقش داشته‌اند و عمر خویش را در کوه سپری کرده‌اند. این نیرو، ظرفیت مدیریت مسایل مرزی را ندارد و با پیش آمدن اندک ترین اختلاف دست به ماشه می‌شود. بسیاری‌ از وقایع بر سر مسایل ناموسی اتفاق افتاده است. سرباز پاکستانی چادر زن افغان را بالا کشیده و یا وسایل او را بازرسی کرده است. این مسأله خشم نیروهای تندرو و غیرمسلکی طالب را برانگیخته و به خشونت متوسل شده است.  برخی نیروهای طالبان عقده‌مند هستند. آنها با هرچی آدم است سر ستیز و اختلاف دارند. آنها با ترحم، خویشتن داری و گذشت بیگانه هستند.

در پی فروپاشی سیاسی و سرنگونی جمهوریت ۲۰ ساله، سیل مهاجرین راهی ایران و پاکستان گردیدند. بسیاری از مهاجرین فاقد مدرک و جواز سفر بوده‌اند. مسافران فاقد مدرک و پاسپورت عمدتاً از مسیر اسپین بولدک راهی پاکستان می‌شوند. رقم زیاد مهاجرین فاقد مدرک سبب شده است که زمینه برای فساد در سوی مرز فراهم شود. در برخی موارد، تردد غیرقانونی موجب بروز اختلافات و درگیری می‌شود.

یروهای مرزی پاکستانی رویۀ خوبی با مسافران ندارند. بارها در مناطق مرزی بدرفتاری پولیس مرزی پاکستان با مهاجرین افغان گزارش داده شده است. بدرفتاری با مسافران باعث پیش آمدن اختلاف و درگیری می‌شود.

بسیاری‌ها در سه دهه، گروه طالبان را جریان گروه نیابتی و وابسته به پاکستان می‌دانستند. اما طالبان نشان داده‌اند که پروای هیچ آدرسی را ندارند. طالبان برخلاف تصور حاکم، سراپا گوش به فراوان هیچ کشوری نیستند. شاید جنگ طالبان به اهداف پاکستان و دیگر کشورهای منطقه بوده باشد، اما قطعاً طالبان یک سره از پاکستان و هیچ کشور دیگری هدایت نمی‌گیرند. آنها کاری را می‌کنند که فکر می کنند درست می‌باشد. پاکستان شاید به عمق استراتژیک در افغانستان دست یافته باشد، اما تسلط طالبان به افغانستان بیشتر از هر کشوری به پاکستان آسیب زده است.

طالبان یک نیروی یک دنده و غیرقابل پیش بینی است. بیشترین حملۀ سران طالبان در یک سال و پنج ماه اخیر متوجه پاکستان بوده است. ملایعقوب، ملا برادر و عباس استانکزی سه تن از چهره‌های کلیدی طالبان بی‌پرده از سیاست پاکستان در قبال افغانستان انتقاد کرده‌اند. آنها حتا پا را پیشتر نهاده و خواهان روابط استراتژیک و امنیتی با هند شده‌اند. وزیر دفاع طالبان گفت که نیروهای این گروه می‌توانند در هند آموزش ببینید.

کشورهای منطقه دیر یا زود اشتباه حمایت از طالبان را می‌پردازند. تبعات گسترش افراطیت و تروریزم در افغانستان، بیشتر از کشورهای دیگر، به کشورهای منطقه زیان‌بار و خطرناک است.