جمعه, ۱۰ حمل ۱۴۰۳

در راستای همگرایی منطقه‌ای

ترامپ- بایدن

بایدن، ترامپ و بحران افغانستان

02 November 2020

محمد جاوید امیری 

انتخابات امریکا هرگز چنین حساس، پر تنش و دو قطبی نبوده است. گروه‌های اجتماعی- مذهبی، با حساسیت بالایی رقابت میان نامزد دموکرات‌ها (جوبایدن) و نامزد جمهوری‌خواهان (دونالد ترامپ) را دنبال می‌کنند. این انتخابات برای اقشار مختلف جامعۀ امریکا به‌ویژه مهاجرین، اقلیت‌ها و سیاه‌پوستان، سرنوشت‌ساز است. به دلیل همین حساسیت، سطح مشارکت در انتخابات به‌گونۀ کم‌سابقه‌یی بالاست. آخرین نظرسنجی‌ها نشان‌دهندۀ پیروزی جوبایدن است.

در سطح بین‌الملل، کشورهای اروپایی به‌خصوص آلمان و فرانسه به‌شدت مخالف برگشت ترامپ به کاخ سفید هستند. در منطقه، برگشت ترامپ به کاخ سفید کابوس ایران و فلسطین خواهد بود.

روسیه، چین و بریتانیا، از پیروزی مجدد ترامپ استقبال خواهند کرد. روس‌ها ترامپ را «گورباچف» امریکا می‌دانند! چین «بادرنظرگرفتن افق افول رقیب ابرقدرت خود، از پیروزی مجدد ترامپ استقبال می‌کند.»

در افغانستان، سرنوشت دو طرف منازعه به انتخابات امریکا گره خورده است. کابل از برگشت معجزه‌آسای ترامپ هراسان است. طالبان پیروزی مجدد ترامپ را جشن خواهند گرفت. اما به نظر می‌رسد تغییر در رهبری کاخ سفید تغییر چشمگیر در راهبرد امریکا در افغانستان به وجود نخواهد آورد. جنگ به بن‌بست خورده و روند صلح در افغانستان تنها گزینه و کم‌هزینه‌ترین و معقول‌ترین گزینه برای واشنگتن است. هردو نامزد، به خروج از افغانستان و پایان‌ بخشیدن به طولانی‌ترین جنگ تاریخ امریکا تأکید کرده‌اند.

دو نامزد انتخابات امریکا در تمام زمینه‌ها اختلافات پرناشدنی دارند، به استثنای جنگ افغانستان.

بربنیاد برخی گزارش‌ها، بایدن در اوایل دور اول ریاست جمهوری بارک اوباما به عنوان معاون اول رییس جمهور امریکا مقابل درخواست سران نظامی این کشور برای افزایش چند صد هزار نفری نیروها در افغانستان مقاومت کرد اما موفق نبود و اگست سال ۲۰۱۰ میلادی سطح نیروهای امریکایی مستقر در افغانستان به ۱۰۰ هزار نفر افزایش یافت.

اکنون ۱۱ سال پس از این رویداد، ترامپ متعهد به خروج کامل نیروهای کشورش از افغانستان است.  

با نگاهی در وبسایت کارزار انتخاباتی بایدن می‌توان دید که رویکرد وی درباره افغانستان تغییر زیادی نکرده و در قسمت مربوط به رویکرد بایدن درباره افغانستان آمده است: «بایدن به جنگ‌های بی‌پایان در افغانستان و خاورمیانه پایان می‌دهد که هزینه‌های مالی و جانی ناگفته‌ای برای ما داشته است؛ او همانطور که می‌گفت اکثر نیروهای ما را از افغانستان به خانه می‌آورد و مأموریت ما را بطور دقیق بر القاعده و داعش متمرکز می‌کند.»

ایالات متحده امریکا قطعاً تصمیم گرفته است که جنگ افغانستان را به پایان برساند. تنها راه برای خروج آبرومندانۀ نیروهای امریکایی توافق صلح با طالبان است. ایالات متحده به تاریخ ۲۹ فبروری ۲۰۱۹ موافقت نامۀ صلح را با طالبان به امضا رسانید. توافق ۲۹ فبروری، به آتش بس میان طالبان و نیروهای امریکایی تأکید ورزید. از آن زمان بدین سو، طالبان هیچ حمله‌یی به پاسگاه‌ها و نیروهای امریکایی مستقر در افغانستان انجام نداده‌اند. تلفات نیروهای امریکایی به صفر کاهش یافته است، هزینۀ نیروهای امریکایی در افغانستان نیز به طور چشمگیری کاهش یافته است؛ اما جنگ و ناامنی در افغانستان افزایش یافته است؛ تلفات غیرنظامیان و نظامیان افغان به طور چشمگیری بالا رفته است. ایالات متحده امریکا در مواردی به توافقنامۀ صلح پشت پا زده است، چون طالبان خلاف تعهد به شهرها و مراکز ولایت‌ها حمله ور شده‌اند. در آخرین مورد، طالبان به شهر لشکرگاه در جنوب افغانستان یورش بردند، نیروهای امریکایی در واکنش مواضع طالبان را بمباردمان کردند. در این درگیری‌ها، دست‌کم ۳۰۰ تن از افراد طالبان جان باخته‌اند. نیروهای امریکایی در ولایت میدان وردک نیز نیروهای وابسته به طالبان را آماج حملات هوایی قرار دادند. در این حملات، دستکم ۵ تن از افراد طالبان جان باخته‌اند.

بسیاری از ناظران معتقد بودند که برنامۀ صلح امریکا ریشۀ انتخاباتی دارد و برای درک نیت واقعی طالبان باید منتظر ماند که نتایج انتخابات امریکا مشخص شود. اکنون تمام طرف‌ها در افغانستان و منطقه به نتیجۀ انتخابات امریکا چشم دوخته‌اند. احتمالاً تغییرات تاکتیکی در برنامۀ امریکا در زمینۀ صلح افغانستان به میان آید، اما هیچ تفاوت بنیادی شکل نخواهد گرفت.

امریکا تداوم حضور سنگین نظامی در افغانستان را به زیان خود می‌داند. از این رو، مقدمات لازم برای خروج کامل را چیده است. چنانچه طبق تازه‌ترین گزارش‌ها، مراکز نظامی و پایگاه‌هایش را در برخی مناطق تخریب کرده است. خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان نگرانی کشورهای منطقه را به دنبال داشته است. رییس جمهور روسیه گفت که نگران پیامدهای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان است. به گفتۀ او، خروج ممکن خطراتی را به دنبال داشته باشد. پوتین با صراحت اعلام کرد که حضور نیروهای امریکایی در افغانستان مخالف منافع مسکو نیست.

آسیای مرکزی هم خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان را خطر کلان امنیتی می‌داند. چین از دیگر کشورهای بزرگ منطقه نیز با خروج نیروهای بین‌المللی نگران شده است. وزیر خارجۀ چین گفت که امریکا باید مسوولانه و تدریجی از افغانستان بیرون شود. خروج نباید خلاء امنیتی و سیاسی در افغانستان به وجود آورد.

هند از کشورهایی است که بسیار از خروج نیروهای امریکایی هراسان است. در این میان، خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، مایۀ خرسندی ایران و پاکستان خواهد شد. ایران، در پی کشته‌شدن قاسم سلیمانی در فرودگاه عراق گفت که انتقام خون سلیمانی خروج کامل نیروهای امریکایی از منطقه خواهد بود. پاکستان فکر می‌کند که با خروج نیروهای امریکایی، نفوذش در افغانستان بالا خواهد رفت.

 

افغانستان,بایدن,ترامپ,صلح,طالبان