جمشید یما امیری- روزنامه‌نگار

چهارشنبه شب، در مسیر دره‌صوف – بلخ، افراد مسلح، پنج کارگر هزاره را از موتر پایین کرده و تیرباران کردند. این رویداد پس از آن به وقوع پیوسته است که گزارش‌هایی از افزایش نفوذ داعش در ولایات شمالی به نشر رسید.

داعش از چند سال بدین‌سو پایگاه‌های ریشه‌داری در ولایات جوزجان، سرپل، فاریاب داشت. اما در نتیجۀ فشار طالبان، نیروهای داعش مجبور گردیدند که به‌‌نیروهای امنیتی افغانستان تسلیم شوند. افراد داعش در چرخبال‌های ویژه یکجا با خانواده‌های‌شان به‌کابل انتقال یافتند و تا پایان سقوط جمهوریت در کابل ماندند. پس از نجات داعشیان از چنگ طالبان در جوزجان، طالبان، حکومت پیشین را به‌حمایت از دولت اسلامی متهم ساختند.

پس از ۱۵ اگست، فضا باردیگر برای تجدید قوا و فعالیت دوبارۀ داعش در مناطقی از شمال افغانستان فراهم گردیده است. شماری از نیروهای خیزش مردمی، مجاهدین سابق و حتا اعضای برخی احزاب مهم متمایل به پیوستن به داعش گردیده‌ و یا عملاً در صف این گروه تروریستی قرار گرفته‌اند.

حتا رسانه‌های وابسته به‌سپاه پاسداران ایران، عبدالرشید دوستم، رهبر جنبش ملی را متهم می‌کنند که در بدل پول هنگفت به‌داعش در شمال زمینه‌سازی می‌کند. ادعایی‌که به‌شدت از سوی دوستم رد شده است.  

جان‌گرفتن داعش به‌گونۀ مستقیم وابسته به‌نوع عملکرد جریان ضد طالبان موسوم به «مقاومت» است. اگر جبهۀ مقاومت نتواند کار قابل توجهی را دربارۀ طالبان از پیش ببرد، زمینه برای سربازگیری و قدرت‌گیری داعش فراهم خواهد شد و آنان به راحتی دشمنان آشتی‌ناپذیر طالبان، عناصر ناراضی محلی و حتا نیروهای سابق امنیتی را جذب خواهند کرد. جبهۀ مقاومت ضد طالبان در هشت ماه نتوانسته کار خاصی انجام دهد. رهبران جبهه تاهنوز نتوانسته با یکدیگر کنار بیایند. صلاح‌الدین ربانی با عطا محمد نور درگیر است. عطا محمد نور، به احمد مسعود و امرالله صالح تن نمی‌دهد. محقق و خلیلی با سرخوردگی از تجربۀ ۲۰ ساله به اتحاد و همکاری با سران جمعیت و جبهه مقاومت بی‌میل هستند. جنرال دوستم در سردرگمی و ابهام به‌سر می‌برد و اجازۀ فعالیت سیاسی و نظامی در انقره ندارد. تلاش برخی چهره‌ها برای احیای اتحاد از دست رفتۀ جبهۀ ضد طالب به نتیجه‌یی نرسیده و هیچ کشور منطقه هم حاضر به میزبانی از نشست مشترک سران جبهه نشده است.

در این میان، برخی آدرس‌های جدیدضد طالب نیز عرض اندام کرده که هیچ پیوندی با جبهۀ مقاومتِ به رهبری احمد مسعود ندارد. آنها که خود را بقایای قوای مسلح پیشین می‌دانند، مستقلانه به دنبال به چالش کشیدن طالبان هستند.

با این حساب، اگر پراکندگی و تشتت در جبهه ادامه پیدا کند، داعش از این فرصت استفادۀ بهینه خواهد کرد و جبهۀ نظامی مخالف طالبان را پر خواهد کرد.

رفتار انتقام‌جویانه و حذف‌گرایانۀ طالبان از یک‌سو و بیکاری، فقر و قحطی بی‌سابقه از سوی دیگر، این فرصت را به داعش و هر جریان دیگری فراهم می‌سازد که به‌زودی جای پای کلانی در میدان پرآشوب و خونین افغانستان باز نمایند.