پنج شنبه, ۹ حمل ۱۴۰۳

در راستای همگرایی منطقه‌ای

123

چرا صلح افغانستان به سرانجام نمی‌رسد؟

06 January 2019

محمد مرادي

تیتر یادداشتم صحیح نیست و باید می‌نوشتم که چرا منازعه کشورهای متخاصم در افغانستان پایان نمی‌یابد؟ با این‌که تلاش‌های اخیر به نام صلح افغانستان انجام می‌شود اما واقعیت این است که این دیدوبازدیدها و نشست‌های صلح، بخشی از روند یک جنگ است که هنوز به پایان آن نزدیک نشده‌ایم. من از این تلاش‌ها به کلمه «صلح» یاد کردم اما شما آن را «جنگ» بخوانید. روسیه، در جنگ با آمریکا قرار دارد و تلاش می‌کند در چارچوب پروسه مسکو، طالبان به ایستادگی در برابر آمریکا ادامه دهند. تعریف صلح افغانستان از دیدگاه روسیه، زدن پوزه آمریکا به خاک است تا قلمرو جنوبی‌اش از شر «عموسام» در امان باشد. تنها مسئله‌ای که در مخیله کرملین‌نشینان، خطور نمی‌کند، صلح است. آمریکا هم بیکار ننشسته است و سعی دارد که به هر طریقی شده، هزینه‌های نظامی و تلفات انسانی خود را در افغانستان کاهش دهد. برای آمریکا واژه صلح، معنا ندارد بلکه آنچه برای اداره ترامپ مهم است، جلوگیری از هزینه‌های نظامی در افغانستان و بازی روی مُخ دشمنان خود مثل چین، روسیه و ایران در میدان افغانستان است. تکلیف پاکستان از روز نخست با صلح افغانستان روشن بود. او چنان به ریش دولت‌مردان افغانستان خندیده که اکنون اداره کابل باورش شده که پاکستان مَرد صلح نیست. ایران هم از مذاکرات صلح افغانستان، درصدد تأمین منافع ملی خود است. او ازیک‌طرف دوست دارد آمریکا را در باتلاق افغانستان سرگرم نگه دارد و از طرف دیگر سعی می‌کند، داعش و عوامل آمریکا و کشورهای عربی به مرزهایش نزدیک نشوند. امروز برای ایران، تأمین منافع ملی‌اش، از همه‌چیز مهم‌تر است. در این میان، کشورهای عربی به خصوص عربستان سعودی نیز برای مذاکرات صلح افغانستان پا پیش گذاشته‌اند اما در واقع، این یتیم‌های سیاسی آمریکا، به دنبال حفظ لقمه‌نان خود هستند تا ایران آن را آجُر نکند. حضور عرب‌ها در مذاکرات صلح افغانستان، عمدتاً برای ذهن‌مشغولی ایران و اندکی برای سرگرم کردن روسیه صورت گرفته تا از فشارهای این دو کشور در خاورمیانه کاسته شود. هند، چین و ترکیه و همچنین اتحادیه اروپا در خصوص مسئله افغانستان و به ویژه موضوع صلح این کشور، در بلاتکلیفی بسر می‌برند.

آنان مدت‌ها است که در حال استخاره کردن هستند اما هنوز جواب منفی و مثبت نگرفته‌اند که آیا جنگ در افغانستان پایان یابد یا نه. در این وسط، کسی دولت افغانستان را به خسی هم حساب نمی‌کند و در یادداشت حاضر نیز اداره کابل، جزو نخودی‌های این بازی است و ارزش بحث کردن ندارد. البته جایگاه طالبان در این بازی، متفاوت است. اصلاً طالبان توپ این بازی هستند که همه به دنبال آن به راه افتاده‌اند. برخی بازیگران، تصور می‌کنند که جنس این توپ انحطاف‌پذیر است و می‌شود با آن بازی کرد. اما نگارنده باور دارد که جنس آن از پارچه کثیف و سفت است و به سر هر کسی که بخورد، هم گیج و هم نجس می‌شود. بعضی بازیگران، به این خاصیت طالبان پی برده‌اند و برای همین تلاش می‌کنند که آن را به فرق رقیبان خود بکوبند تا رقیب را هم گیج و هم نجس کنند. اکنون باید پی برده باشید که چرا صلح افغانستان به انجام نمی‌رسد. ببخشید، عبارتم را این گونه تصحیح می‌کنم که اکنون باید پی برده باشید چرا منازعه کشورهای متخاصم در افغانستان پایان نمی‌یابد. حالا در این خیمه شب بازی، نویسنده و مردم افغانستان مات و مبهوت مانده‌اند که چه‌کار کنند!

افغانستان,انجام,صلح