دیوید ایگناشس

واشنگتن پست

با تصمیم شگفت آوری که رئیس جمهور ترامپ در خصوص خروج سربازان آمریکایی از سوریه گرفته است، وقتی نظر مقامات آمریکایی را در مورد سیاست آمریکا در قبال سوریه جویا می شویم همگی فقط یک نظر مشترک دارند، اینکه “بطور کل قاراشمیش (اوضاع درهم)” است. اما یک اظهار نظر دیگر هم در مورد سیاست آمریکا در قبال سوریه مطرح می شود و آن “قاپیدن شکست، از آرواره های پیروزی” است. جالب است. ترامپ دقیقا زمانی این تصمیم عجیب و غریب را می گیرد که نیروهای مورد حمایت آمریکا در شرف شکست دادن کامل داعش در شمال شرق سوریه بودند. همه مشاوران دیپلماتیک و نظامی ترامپ به او توصیه می کردند که این کار را نکند. اما ترامپ به هیچکدام از این نصایح گوش نکرد و کار خودش را کرد. این، همچنان یک راز سرپوشیده باقی ماند. هیچ کس حتی نزدیکترین افراد تحت امر ترامپ هم نمی دانند چه شد که یک چنین فکری به ذهن او خطور کرد. شروع ماجرا با موضوع یک تماس تلفنی بود که در تاریخ ۱۴ دسامبر میان رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه با رئیس جمهور آمریکا برقرار شد. قبل از این تماس تلفنی، مشاوران ترامپ او را توجیه کرده بودند که برای اردوغان خط و نشان بکشد، مبادا دست از پا خطا کند و به سوریه حمله کند. چون اردوغان تهدید کرده بود این حمله را انجام خواهد داد. اما ترامپ به نصایح مشاورانش گوش نکرد و به اردوغان گفت:”شما خودتان می دانید چه کار کنید. این مشکل شماست. ما که داریم از سوریه بیرون می رویم”.در واقع ایده ترامپ این بود که وظیفه خطیر رهبری مبارزه با داعش در شمال شرق سوریه را به ترکیه واگذار کند اما خواست مقامات ارشد نظامی آمریکا این نیست. این مقامات استدلالشان این است که ترکیه نه از حیث نیروی انسانی لازم و نه از حیث منابع نظامی، مطلقا ظرفیت پذیرش چنین امر خطیری را ندارد. ترکها می خواهند در میدان رزم مبارزه با داعش، سربازانشان جایگزین نیروی ۶۰ هزار نفری ‘نیروهای دمکراتیک سوریه’ شود که نیرویی به رهبری کردهای سوریه است. ترکها به آمریکایی ها گفته اند که تعداد ۵۰ هزار مبارز مسلح از نیروهای اپوزیسیون سوریه را تحت امر خود دارند اما همه می دانند که این یک مبالغه محض است و حقیقت ندارد. همه نیروهای اپوزیسیون تحت امر ترکیه تعدادشان از ۵ هزار نفر تجاوز نمی کند.

از این گذشته بسیاری از این مبارزان ارتباطاتی با افراطیون دارند. واقع مطلب این است که ترکیه بیشتر از دو سال است که سخت تقلا می کند و این در و آن در می زند تا وانمود کند که این قابلیت را دارد که به تنهایی به جنگ با داعش برود. برای آنکه صحت و سقم این مدعای آنکارا اثبات شود؛ فرماندهان نظامی آمریکا از سال ۲۰۱۶ شروع کرده اند در مورد همه مدعاهای ترکیه در این زمینه تحقیق می کنند. نتیجه تحقیقات این فرماندهان در عرض این دو سال تا به امروز این بوده است:”آن نیرویی که ادعا می شود دارد در رقه و سایر استحکامات افراطیون با آنها می جنگد؛ « یک تیپ شبح » است”. یعنی اینکه اصلا یک چنین نیرو و تشکیلاتی وجود خارجی ندارد. ژست گرفتنها ادامه دارد. هفته گذشته، سوری های تحت امر ترکیه ادوات جنگی سنگین را از مرز عبور دادند و به منبج بردند تا علامت بدهند که دارند خودشان را برای حمله به این شهر آماده می کنند. اما واقعیت اینطور نیست. منابع نظامی ترکیه آنقدر فرسوده و نخ نماست که آنها خودشان از آمریکا درخواست کرده اند تا با قدرت هوایی بر هر عملیاتی که علیه داعش در دره میانی رود  فرات انجام می گیرد نظارت داشته باشد و از آن حمایت لجستیکی و پوشش هوایی به عمل آورد. آمریکا این تقاضا را رد کرده است. در کل؛ ترامپ می خواهد از سوریه برود و کار مبارزه با داعش را به ترکیه بسپارد. بزرگترین خطر این رویکرد این است که اگر ترکیه متولی امر بشود؛ مطمئنا داعش دوباره سر بر خواهد آورد. یکی از مشکلات مهم این راه، اسرای زندانی در زندانهای ‘نیروهای دمکراتیک سوریه’ هستند. در حال حاضر حدود ۷۸۰ نیروی جهادی خارجی در زندانهای ‘نیروهای دمکراتیک سوریه’ در شمال شرق این کشور نگهداری می شوند. به گفته فرماندهان این نیرو، چنانچه ترکیه به این نواحی حمله کند، این نیرو توانایی محفاظت از این زندانیان را نخواهد داشت.این زندانیان که همگی از افراطیون اسلامگرا هستند، در زمره زندانیان بسیار بد و خطرناک طبقه بندی شده اند و آزاد بودنشان برای جامعه بسیار خطرناک است. این رزمندگان از ۴۸ کشور به سوریه آمده اند و تقریبا هیچکدام از این کشورها خواستار تحویل گرفتنشان نیستند. کشورهای انگلیس، فرانسه، بلژیک و سیار کشورهای اروپایی که پیش از این بارها هدف حملات افراط گرایان بوده اند اعلام کرده اند که به هر دلیل؛ هرگز این جهادی ها را نخواهند پذیرفت. فقط دو کشور مقدونیه و لبنان موافقت کرده اند که تعداد انگشت شماری از این رزمندگان را بپذیرند. چندین کشور از شمال آفریقا هم تقاضای بازگشت به میهن بخشی از این افراطیون را دریافت کرده اند.

فقط شاید کشور آفریقای مرکزی سرانجام حاضر شود حدود ۱۰۰ نفر از این افراد را پذیرش کند. ترامپ پیش خودش تصور کرده است شاید ترکیه تعدادی از این زندانیان را پذیرش کند. بر فرض که این مدعا صحت داشته باشد؛ اما به هر حال این کار همانقدر خطرناک است که آزاد بودن زندانیان. در طول جنگ داخلی هفت ساله سوریه، ترکیه به رزمندگان افراط گرا اجازه داده است از مرزهایش تردد کنند و به سوریه بروند و برگردند. بزرگ ترین کینه و حس انتقامجویی اردوغان در سوریه؛ از شبه نظامیان کرد است. اردوغان این کردها را یک سازمان تروریستی می شناسد. اردوغان ارتباطات و پیوندهای بسیار نزدیکی با تیم ترامپ دارد. ترکیه خوب به لابی کنندگانش در کاخ سفید پول می دهد. یکی از این افراد مایکل فلین است که اگرچه نامش در هیچ کجا ثبت نشده اما لابی کننده ترکیه در کاخ سفید است و ترکیه هم حق حساب خوبی به او پرداخت می کند. رودی جولیانی وکیل شخصی ترامپ هم در سال ۲۰۱۷ تلاش زیادی کرد تا با یک معامله ترتیب آزادی رضا ضراب تاجر ترکیه ای- ایرانی که پیوندهایی هم با خانواده اردوغان دارد را بدهد، اما موفق نبود. ترامپ یک حس صمیمیتی با اردوغان دارد و همواره در حاشیه نشست های سران که در جاهای مختلف برگزار می شود؛ او را همچون یک خویشاوند به گرمی در آغوش می فشرد. به هر ترتیب؛ شاید بتوان ثابت قدم ترین نیروهای جنگنده با داعش را همین کردها دانست. کردها به رغم همه این آشفتگی های سیاسی که در حاشیه جنگ سوریه وجود دارد؛ کماکان به جنگیدن با داعش ادامه می دهند و در این راه تلفات هم می دهند. کردها در مبارزه سنگین هفته گذشته شان ۵ هزار نیرو را به میدان آورده بودند که ۲۵ کشته و ۷۰ زخمی را در این نبرد متحمل شدند. کردها داعشی ها را تا ۱۵ کیلومتری مرزهای عراق عقب رانده اند. تنها روزنه امید کردها این است که ترامپ موافقت کرده نیروهای عملیاتهای ویژه آمریکا در طول مدت ۴ ماه خاک سوریه را ترک کنند. همچنین؛ ترکیه هم موافقت کرده است تا زمانی که مشاوران آمریکایی خاک سوریه را ترک نکرده اند؛ به ‘ نیروهای دمکراتیک سوریه’ حمله نکند. یک مقام آمریکایی می گوید:”کردها به قولشان عمل کردند. اما دولت ترامپ؛ نه”.