پنج شنبه, ۲۷ ثور ۱۴۰۳

در راستای همگرایی منطقه‌ای

359466709_708131897787739_3437155623053594598_n

استاد واصف باختری درگذشت

20 July 2023

استاد واصف باختری، شاعر و نویسندۀ برجستۀ زبان و ادبیات فارسی درگذشت.

منیژه باختری، دختر استاد باختری، اعلام کرد که پدرش دیشب درگذشته است.

به گزارش کشورنیوز، خانم باختری در بیانیۀ کوتاه گفت که «استاد واصف باختری پدر ما، پیر ما، دانای ما، جان ما، جهان ما دیشب به ابدیت پیوست. در روزهای پایینی عمرش برایش لالایی و شعر خواندیم و دست‌های رنجورش را نوازش کردیم.  زنده‌گی او چونان بزرگ بود و یاد او چنین باشکوه است که مرگ وامدار او خواهد ماند تا هنوز تا همیشه.»

واصف باختری، در جوزای ۱۳۲۱ در بلخ زاده شد. در دانشگاه کابل درس خواند و در سال ۱۳۵۴ گواهینامهٔ ماستری را در آموزش و پرورش از دانشگاه کلمبیای شهر نیویارک به دست آورد.

برخی ادب‌پژوهان می‌گویند که «استاد واصف باختری در حال حاضر در علم ادبیات و تاریخ ادبیات دری/فارسی عالم بی‌بدیل و بی‌نظیر می‌باشد. در غزل‌سرایی به ملک الشعرا بهار و در سرایش شعر نو به مهدی اخوان‌ثالث پهلو می‌زند.»

دکتر کاوه جبران شاعر و نویسنده می‌گوید که استاد باختری حدود سه دهه از تأثیرگذارترین شاعران زبان فارسی در افغانستان بود. سبک ویژه، زبان فاخر و استعاری او تا اوایل دههٔ هشتاد، نقطهٔ عزیمت هر شاعر نوپردازی شمرده می‌شد. او از این منظر هم بر شاعران هم‌روزگار و هم بر شاعران بعد از خود اثر گذاشت اما از اواسط همین دهه، تقریباً بازنشسته شد و ما جز چاپ‌های مجدد آثارش، شاهد اثر جدیدی از او نبودیم.
جبران به کشورنیوز گفت که نکتهٔ جالب این است که هم‌زمان با بازنشسته‌گی او، سایهٔ مدامش نیز، دست‌کم از سر شاعران جوان برداشته می‌شود اما بدیهی‌ست که در تاریخ ادبیات فارسی، کماکان ادامه خواهد داشت.

مجیب مهرداد، شاعر و نویسنده به کشورنیوز گفت که واصف باختری، بزرگترین شاعر تاریخ معاصر افغانستان بوده است. وی مجموعه ویژه‌گی‌های یک شاعر بزرگ را داشت. عرفان و فلسفه می‌فهمید، روی شعر و ادبیات کلاسیک اشراف داشت و با دانش معاصر هم آشنا بود. 

مهرداد گفت که ما با میراث بزرگی از یک شاعر و نویسنده روبرو هستیم. اما سوگمندانه دربارۀ شعر وی پژوهش‌های معیاری و جدی صورت نگرفته است. 

به گفتۀ مهرداد، واصف باختری همانطور که بر شعاران و نویسندگان دهۀ ۶۰ و ۷۰ حق استادی داشت، بر ما هم حق استادی دارد. اما او متأسفانه دو دهه از صحنۀ ادبیات و شعر افغانستان غایب بود. به همین دلیل، رابطۀ چندانی با شاعران جدید نداشته است. باختری به تبعید ناخواسته تن داده بود، ورنه مثل رهنورد زریاب تأثیر بیشتری بر شعر و ادبیات افغانستان می‌گذاشت. 

از واصف باختری تا اکنون هفت دفتر شعر و یک گزینه از میان این هفت دفتر، و کتابی در زمینهٔ عرفان و شعر فارسی به نام نردبان آسمان چاپ و انتشار یافته‌است.