در حالی که مذاکرات صلح افغانستان میان طالبان و امریکا ادامه دارد،‌ «ماروین جی واینبام» به عنوان یک کارشناس امریکایی معتقد است که در توافق احتمالی میان دو طرف،‌ واشنگتن امتیازات مهمی خواهد داد، بدون اینکه بتواند از طالبان امتیاز زیادی بگیرد.

تغییر برخی سیاست‌های امریکا در منطقه خاورمیانه و حملات گاه‌و‌بیگاه طالبان در افغانستان به مراکز دولتی و شهروندان باعث شده که چشم‌انداز رسیدن به صلح پایدار در این کشور همچنان نامشخص باشد.

ایکنا، برای بررسی این موضوع، در گفت‌وگویی مکتوب با «ماروین جی واینبام» (Marvin G Weinbaum)، استاد برجسته علوم سیاسی، در دانشگاه ایلینویز در «اوربانا»ی امریکا از وی درباره تحولات افغانستان و مذاکرات صلح امریکا با طالبان پرسید.

واینبام از سال 1999 تا 2003 به عنوان تحلیلگر مسائل پاکستان و افغانستان در دفتر اطلاعات و تحقیقات وزارت امور خارجه ایالات متحده کار کرده است. تحقیقات، تدریس و مشاوره‌های وی بر موضوعات مربوط به امنیت ملی‌، دولت، دموکراتیک‌سازی و اقتصاد سیاسی در افغانستان و پاکستان متمرکز بوده است. وی تاکنون شش کتاب و بیش از 100 مقاله مختلف در موضوعات مرتبط به این دو کشور‌ نوشته و در حال حاضر مدیر مرکز افغانستان و پاکستان در مؤسسه مطالعات‌ خاورمیانه در امریکاست.

با گذشت تقریباً دو دهه از سقوط طالبان در افغانستان، برخلاف انتظارات، این کشور هنوز از مشکلات بسیاری در زمینه‌های امنیتی رنج می‌برد. ریشه این مشکلات به نظر شما چیست؟

افغانستان تاکنون نتوانسته تصمیم بگیرد که می‌خواهد یک نظام مدرن مبتنی بر قانون اساسی باشد یا حکومتی افراط‌گرا براساس تعریف طالبان و بقیه گروه‌های تندرو در 40 سال گذشته داشته باشد.

به عنوان یک کشور فقیر با نهادهای سیاسی ضعیف که در سیاست‌های منطقه‌ای و جهانی همواره به عنوان یک مهره بازی مطرح بوده،‌ افغانستان همیشه در معرض جنگ و درگیری مداوم بوده است. اما اختلافات ذاتی در مورد نوع و چگونگی حکومت، این کشور را به طور خاص در برابر نیروهای داخلی و خارجی آسیب‌پذیر کرده است.

دونالد ترامپ سیاست خود را در خاورمیانه کاهش نیروهای نظامی این کشور در منطقه اعلام کرده است. فکر می‌کنید این سیاست در افغانستان به چه نتیجه‌ای برسد؟

این اقدام برای دولت ترامپ از نظر سیاسی پیش از انتخابات سال 2020 می‌تواند مؤثر باشد. اما برای افغانستان یک عقب‌نشینی کامل باعث تضعیف اعتماد به نفس دولت می‌شود و احتمال شروع گفت‌وگوی موفقیت‌آمیز بین‌الافغانی را کمتر  می‌کند.

برخی عقیده دارند که اصولاً مذاکره با طالبان به دلیل ادامه خشونت‌ها از سوی این گروه کار اشتباهی است. نظر شما چیست؟

همیشه باید به دنبال راه‌هایی برای رسیدن به صلح از طریق مذاکره بود و از فرصت‌ها استفاده کرد. با این حال اگر آتش‌بس پایدار برقرار نشود، (در صورت آغاز مذاکره میان طالبان و دولت)‌ قدرت چانه‌زنی طالبان بیشتر می‌شود و قدرت چانه‌زنی دولت کاهش خواهد یافت.

ایران همواره از دولت افغانستان و صلح در این کشور حمایت کرده است. نقش ایران را در این مذاکرات چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ایران هم از دولت کابل حمایت کرده و هم از طرف دیگر با طالبان در تماس بوده است. در مورد مذاکرات (میان طالبان و امریکا)، ایران هیچ نقشی ندارد.

با توجه به روند فعلی مذاکرات صلح، آینده سیاسی افغانستان را چگونه می بینید؟

مذاکرات صلح بین ایالات متحده و طالبان احتمالاً با یک توافق‌نامه آتش‌بس به پایان خواهد رسید و به نظر می‌رسد در این توافق ایالات‌ متحده درباره برخی مسائل مهم و غیرقابل برگشت مصالحه خواهد کرد، اما طالبان در مقابل امتیازات کمی خواهد داد.

تنها در صورتی که طالبان اجازه دهد در این توافق‌نامه باقی ماندن تعدادی نیروی (غربی) برای مقابله با تروریسم گنجانده شود، مشخص می‌شود که این گروه تمایل به سازش دارد. مذاکرات بین‌الافغانی با هدف پایان دادن به خشونت در کشور نیز اگر زمانی آغاز شود احتمالاً ماه‌ها و شاید سال‌ها طول بکشد.

دیدگاه دو طرف (دولت و طالبان)‌ آنقدر از هم فاصله دارد که سخت است بتوانند به  توافق بزرگی برسند. نتیجه درگیری در افغانستان احتمالاً در صحنه نظامی مشخص می‌شود (نه از طریق مذاکرات)‌. قدرت گرفتن طالبان در کل کشور بعید است، اما احتمال طولانی شدن جنگ داخلی و هرج و مرج وجود دارد.