آدام تیلور

واشنگتن پست

در این هفته امریکا کشتی‌های جنگی وبمب افکن هایش را روانه خاورمیانه کرد و در همین هفته، دو فروند تانکر نفتکش سعودی و ناروی در خلیج فارس هدف حمله قرار گرفتند و خسارت دیدند. ظاهرا علت حادثه خرابکاری بوده است .در این جدال؛ یک طرف دعوا؛ یک رئیس جمهور جمهوریخواه زورگوست و دیگری یک قدرت خاورمیانه‌ای “جنگجوی آماده به جنگ”. فضا؛ یادآور روزهای قبل از تهاجم نظامی به عراق در سال ۲۰۰۳ است. جنگ عراق؛ یک تهاجم نظامی بود که همه از آن به عنوان یک جنگ فاجعه بار برای تمام طرف‌های درگیر یاد کرده اند. یکی از موتورهای محرک جنگ عراق؛ جان بولتون مشاور امنیت ملی امروز رئیس جمهور ترامپ بوده است. بولتون در آن مقطع قائم مقام وزیر در امور کنترل سلاح و امنیت بین الملل بود و نقش کلیدی در آماده کردن ذهن جورج بوش برای راه انداختن جنگ عراق ایفا کرد. همه بولتون را یک سیاستمدار جنگ طلب می‌شناختند. اما به رغم همه این شباهت‌ها؛ جنگ با ایران، تکرار تاریخ جنگ ۲۰۰۳ با عراق نخواهد بود.این دو جنگ در بسیاری از ابعاد با هم متمایز خواهند بود و بلکه جنگ با ایران به مراتب بدتر. ایران امروز عراق ۲۰۰۳ نیست. راه و روش جنگیدن ایران کاملا با طریقه جنگیدن عراق تفاوت دارد. فارغ از همه وجوه تمایز میان دو کشور؛ بدیهی ترین تفاوت در وسعت این دو است. ایران به مراتب بزرگتر از عراق است. جمعیت عراق ۲۵ میلیون نفر است و جمعیت ایران تخمین زده می شود بالای ۸۲ میلیون نفر باشد. مساحت ایران ۵۹۱ هزار مایل مربع (۱ میلیون و ۶۴۸ هزار کیلومتر مربع) و مساحت عراق ۱۶۸ هزار مایل مربع (۴۳۸.۳۱۷ کیلومتر مربع) است. در زمان شروع تهاجم نظامی عراق تعداد پرسنل ارتش عراق بالغ بر۴۵۰ هزار نفر بود.

طبق آخرین برآوردها؛ ایران امروز ۵۲۳ هزار پرسنل نظامی فعال و ۲۵۰ هزار پرسنل ذخیره دارد. تفاوت مهم دیگر میان دو کشور، موقعیت جغرافیایی آنهاست. برخلاف عراق؛ ایران یک قدرت دریایی است که از شمال توسط دریای خزر احاطه شده و در جنوب توسط خلیج فارس و دریای عمان. کشور ایران در کانون منطقه اوراسیا قرار دارد که از حیث تجارت ناحیه بااهمیتی است.  حدود دو سوم نفت جهان با عبور از تنگه هرمز نقل وانتقال می شود. این تنگه با دو کشور ایران و عمان هم مرز است. وسعت این نقطه باریک برای کشتیرانی فقط ۲ مایل (حدود ۲۵ کیلومتر ) است. اگر این تنگه بسته شود، ۳۰ درصد از کشتیرانی انتقال نفت جهان کم می شود. و اما در مقام مقایسه بنیه نظامی دوطرف مخاصمه یعنی امریکا وایران؛ بدیهی است که قدرت نظامی امریکا با ایران قابل مقایسه نیست. اما جمهوری اسلامی در طول چهار دهه عمر خود استراتژی های نامتقارنی را بنیان نهاده است به نحوی که هرچند توان برابری نظامی با امریکا را ندارد اما می تواند خساراتی جدی بر منافع امریکا در منطقه وارد آورد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یک نیروی نظامی وفادار بوده و مستقل است. سپاه ، یک بازوی ویژه عملیاتی با نام نیروی قدس دارد. این نیرو با مجموعه ای از نیروهای وفادار در کشورهای عراق، لبنان و سوریه ارتباط دارد. البته نیروی دریایی ایران هم یک سری برتری هایی نسبت به نیروی دریایی امریکا دارد. به عنوان مثال؛ جمهوری اسلامی برای بستن تنگه هرمز نیازی به کشتی های بزرگ و یا قدرت آتش ندارد، بلکه می تواند با استفاده از مین های دریایی و یا زیردریایی؛ جلوی تجارت نفت را بگیرد. در بازیهای جنگی امریکا به این نکته هم توجه شده است که قایقهای تندروی انتحاری و حملات موشکی ایران می تواند علیه نیروی نظامی امریکا مورد استفاده قرار بگیرد.  “اداره اطلاعات دریایی” امریکا در گزارشی در سال ۲۰۱۷ به این یافته رسید که عمده مسئولیت تامین امنیت خلیج فارس به نیروی دریایی سپاه پاسداران محول شده است.

نیروی دریایی سپاه دارای قایق هایی کوچک و تندرو بشدت مسلح است. وانگهی؛ موشک‌های بالستیک ایران هم هستند. “پروژه بررسی تهدید موشکی” در “مرکز مطالعات استراتژیک و بین الملل” طبق آخرین ارزیابی هایش شرح می دهد:«برنامه موشکهای بالستیک ایران، بزرگ ترین و متنوع ترین زرادخانه موشکی در خاورمیانه است». تصور بر این است که حزب الله لبنان هم ۱۳۰ هزار راکت و موشک در زرادخانه خود دارد. اگر امریکا بنا شود یک برخورد نظامی با ایران داشته باشد؛ احتمالا نیازمند یک قدرت انسانی قابل توجه خواهد بود و در غیر این صورت می تواند از این نیرو در سایر موارد مثلا برای کنترل قدرتهای بزرگتر نظیر چین و یا روسیه استفاده نماید. نیویورک تایمز گزارش داده است که پاتریک شاناهان سرپرست وزارت دفاع طراحی کرده است چنانچه ایران به نیروهای امریکایی حمله کند و یا برنامه هسته ای اش را از سر بگیرد، ۱۲۰ هزار سرباز امریکایی به منطقه گسیل شوند. این تعداد نیرو مربوط به زمانی است که دو طرف با هم درگیر شوند.اما اگر تهاجم نظامی اتفاق بیفتد؛ سربازان بیشتری مورد نیاز خواهند بود. در تهاجم نظامی به عراق تعداد ۱۵۰ هزار سرباز امریکایی به خدمت گرفته شدند. دهها هزار سرباز هم از کشورهای متحد درگیر این جنگ شدند. هزینه مالی جنگ عراق طبق برآوردی که در سال ۲۰۱۳ انجام گرفت به ۲ هزار میلیارد دلار سر زد، ضمن آنکه تخمین زده شده است از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱ تعداد ۴۰۰ هزار انسان کشته شدند. همه طراحان نظامی امریکا کاملا به این حقایق واقف اند. منتها دولت امریکا نمی تواند بگوید گزینه نظامی علیه ایران گزینه خوبی نیست چون در آن صورت مجبور می شود گزینه نظامی را از روی میز بردارد؛ آنگاه تهران هم هیچ فشاری بر روی خود احساس نخواهد کرد. به هر حال، استراتژی اقدام نظامی علیه ایران یک استراتژی پرخطر است که حتی نزدیکترین متحدان امریکا هم از این بابت نگران اند.