سه شنبه, ۲۵ ثور ۱۴۰۳

در راستای همگرایی منطقه‌ای

GDDsAuGXgAAIeQQ

دیپلماسی افغانستان- پاکستان؛ از دکتر سپنتا تا ملاشیرین

05 January 2024

در گذشتهٔ نه چندان دور پاکستان‌ از آدرس افغانستان با چهره‌هایی چون دکتر رنگین دادفر سپنتا، محمد عمر داوودزی، جاوید لودین و در مسالهٔ امنیت و اطلاعات با شخصیت‌هایی چون امرالله صالح، رحمت‌الله نبیل و مسعود اندرابی طرف بود. چهره‌هایی‌که هر کدام در عرصۀ روابط بین‌المللی و امنیت و اطلاعات تحصیل، تجربه و تخصص داشتند. اما اکنون از بد حادثه، ملای قرون وسطایی به نیابت از افغانستان، درباره روابط دو جانبه و همکاری‌های امنیتی- استخباراتی با پاکستان گفت‌وگو می‌کند. این دقیقاً همان چیزی است که پاکستان از سال‌ها بدین سو در پی آن بوده است. رژیم دست نشانده، تحت فرمان اسلام‌آباد و مخالف دهلی جدید، فلسفۀ اصلی عمق استراتژیک پاکستان در افغانستان بوده است.

پاکستان در ۱۵ آگست ۲۰۱۵ یعنی برگشت طالبان به قدرت در کابل گمان می‌کرد به هدف رسیده؛ اما ظاهرا دوست نادان کار دست پاکستان داده است. دو سال پس از سیطرۀ طالبان بر افغانستان، پاکستان به این ضرب‌المثل پی برده است: «دشمن دانا بهتر از دوست نادان است.»

در این مدت، پاکستان شاهد افزایش بی‌سابقهٔ حملات تروریستی و انفجاری است. اکثر حملات کار داعش شاخۀ خراسان (ISKP)، تحریک طالبان پاکستان( TTP) و جنبش آزادی بخش بلوچستان بوده ‌است که از پشتیبانی فکری، لوجستیکی و معنوی طالبان افغانستان برخوردار می‌باشند.

مقامات پاکستانی مدعی هستند که حملات تروریستی در خاک پاکستان از خاک افغانستان سازمان‌دهی و رهبری می‌شود. آنان می‌گویند که سران تحریک طالبان پاکستان و دیگر جریان‌های تروریستی در خاک افغانستان مستقر هستند و از حمایت طالبان افغانستان برخوردار می‌باشند. اما طالبان می‌گویند که پاکستان مسوولیت ناکامی در تأمین امنیت و جلوگیری از حوادث تروریستی را به گردن افغانستان می‌اندازد.

مقامات پاکستانی در دو سال اخیر با سفر به افغانستان پیوسته از طالبان خواسته‌اند که سران تی تی پی را به اسلام‌آباد تسلیم کرده و مانع حملات آنها بر خاک پاکستان شوند، اما ظاهراً طالبان زیر بار نرفته و از تسلیم‌دهی تحریک طالبان پاکستان به اسلام‌آباد خودداری کرده‌اند.

اکنون مقامات پاکستان به مرجع قدرت در کندهار رجوع کرده‌اند. ملاشیرین والی کندهار به دعوت مقامات پاکستانی به اسلام آباد رفته و با سران امنیتی و سیاسی پاکستان دیدار کرده است.  ملاشیرین از چهره‌های نزدیک به ملاهبت‌الله رهبر طالبان محسوب می‌شود. او با ملاعمر بنیان‌گذار رژیم طالبان نیز رابطۀ تنگاتنگ داشته است. مقامات پاکستانی از ملاشیرین خواسته‌اند که سران تی تی پی را به اسلام اباد تسلیم کنند و اجازه ندهند خاک افغانستان علیه پاکستان استفاده شود. مشخص نیست که سفر بازوی راست ملاهبت الله به کندهار چه نتایجی خواهد داشت.