امیری

واکنش رهبران سیاسی پاکستان به‌حملۀ مرگبار انتحاری و انفجاری بر مقر ارتش در خیبرپختونخواه، یادآور واکنش رهبران سیاسی پیشین افغانستان به‌حملات انتحاری و ترورهای طالبان در دو دهۀ پسین بود.

رهبران سیاسی پاکستان با کلمات تند حملۀ TTP بر نیروهای ارتش پاکستان را محکوم کرده و گفته‌اند که «این حملات بزدلانه، عزم و ارادۀ ارتش در مقابله با تروریزم را تضعیف نخواهد کرد.» آن‌ها همچنان گفته‌اند که «انتقام این حملات بزدلانه را خواهند گرفت.» این دقیق جملاتی است که مقامات نظامی و رهبران سیاسی پیشین افغانستان به کار می‌بردند.

پاکستان روزگار بدی را تجربه می‌کند. بحران سیاسی، بحران اقتصادی و فقر سراسری، بی‌اعتمادی عمومی و مهم‌تر از همه تشدید حملات مرگبار تروریستی و انتحاری، همسایۀ جنوب‌شرقی افغانستان را زمین‌گیر کرده است.

مقامات پاکستانی، بلافاصله پس از هر حمله‌یی، انگشت اتهام را به سوی طالبان افغانستان دراز می‌کنند. طوری‌که برخی منابع ارتش پاکستان گفته‌اند حملۀ تروریستی روز سه شنبه اخیر بر مقر ارتش در خیبرپختونخواه که در نتیجۀ آن دست کم ۲۵ سرباز جان باخت، کار یک عضو طالبان افغانستان بوده است.

این موضوع هم دقیقاً یادآور اتهامات و حملاتی است که مقامات سابق افغانستان در پی حملات انتحاری و انفجاری در افغانستان متوجه سازمان استخبارات پاکستان می‌ساختند.

طالبان با برگشت به قدرت روزگار پاکستان را سیاه گردانیده‌اند. حملات انتحاری در خیبرپختونخواه و بلوچستان ۳۵ درصد نسبت به سال گذشته و بیشتر از ۸۵ درصد در مقایسه با دورۀ زمام‌داری کرزی و اشرف‌غنی افزایش یافته است. یک نهاد امریکایی در گزارشی گفته است که ۲۳ گروه تروریستی در افغانستان فعالیت دارند که از این میان ۱۷ گروه به گونه مشخص اهداف ضد پاکستانی دارند.

شرایط پیش آمده ما را به یاد جمله‌یی از حامد کرزی می‌اندازد که به تکرار در یک دهه‌و‌اندی زمام‌داری خویش عنوان می‌کرد: از تروریزم به حیث ابزار در سیاست خارجی استفاده نکنید، زیرا تروریزم مانند پرورش مار آستین است که یک روز صاحبش را خواهد گزید.»

بحران سیاسی ناشی از برکناری عمران‌خان و در پی آن اعتراضات سراسری و خشونت بار، محاکمه و زندانی‌شدن‌ خان، سیل‌های ویرانگر سال ۲۰۲۲ که تخمن زده می‌شود ۱۵ میلیارد دالر خسارت وارد کرده و ۸ میلیون نفر را بیجا و بی‌خانمان ساخته، این کشور را در ورشکستگی کامل اقتصادی قرار داده است.

پاکستان در زمرۀ یکی از فاسدترین کشورهای منطقه قرار دارد. سطح اعتماد به نهادهای دولتی به‌ویژه ارتش پاکستان به پایین‎ترین حد رسیده است. به استثنای عمران خان که در زندان است و با سرنوشتی مبهم و پیچیده روبرو می‌باشد، میزان محبوبیت رهبران سیاسی پاکستان به پایین‌ترین حد رسیده است.

رهبران سیاسی پاکستان همانند مقامات سابق افغانستان، از فعالیت سیاسی در پاکستان به حیث یک فرصت برای زراندوی استفاده می‌کنند. خانواده‌های اکثریت آنان در بیرون از کشور قرار دارد. اکثریت مقامات پس از برکناری و بازنشسته‌شدن به بیرون از کشور می‌روند. تقریباً همه رهبران سیاسی پاکستان از جمله نوازشریف، بی‌نظیر بوتو، آصف زرداری، رضا گیلانی و عمران‌خان، پروندۀ فساد داشته‌اند.

پاکستان غرق در افراط‌گرایی است. بخش کلان جامعۀ پاکستان، طرف‌دار جریان‌های رادیکال از جمله طالبان، القاعده و داعش هستند.

در چنین وضعیتی، پاکستان در آیندۀ نزدیک انتخابات برگزار می‌کند. این انتخابات آیندۀ سیاسی پاکستان را در کوتاه‌مدت تعیین می‌کند. اگر انتخابات به بحران برود که علایم و نشانه‌ها حاکی از چنین چیزی است، بحران بیشتر از پیش دامن می‌گستراند.