نعیم پویش

شرکت زنان افغان در مذاکرات اسلو/ناروی با حضور وزیر خارجه طالبان یک اشتباه تاریخی است. 13 سال گفتگو و امتیاز دهی به طالب چه دستآوری برای افغانستان داشت که این سفر داشته باشد؟ من در رشته تویت ذیل دلایل خود برای ناکامی مذاکرات اسلو و تاثیرات منفی آن بر افغانستان را شرح می دهم:

ناروی با وجود این‌که سیاست خارجی خود را یک سیاست خارجی فمینیستی یا طرفدار حقوق زن نشان می‌دهد، ولی در عملی یک سیاسی واقعگرایانه مبتنی بر منافع ملی را تعقیب می کند که در تحقق آن ارزشهای اخلاقی هیچ نقش واقعی ندارد. بخشی از منافع ملی ناروی برجسته سازی آن کشور در عرصه بین الملل به عنوان یک میانجی توانا و با اعتبار است.

ناروی در سال 2007 اولین تماس ها با طالبان را شروع کرد. به مدت سه سال هر ماه دو تا سه ملاقات مخفی بین نمایندگان طالبان و دیپلمات های ناروی در شهرهای مختلف جهان صورت می گرفت. این تماس ها در سالهای آتی نیز ادامه یافت که بجز مشروعیت بخشی به طالب، هیچ نتیجه مثبتی برای افغانستان نداشت و برعکس آغازگر یک رقابت منفی در منطقه و جهان برای میزبانی از طالبان شد.

با الهام از تجربه ناروی، در سال 2017،  روسیه تصمیم گرفت ابتکار عمل صلح افغانستان را به عهده گیرد و خود را در محراق معادله افغانستان قرار دهد. گفتگوهای صلح مسکو (که من به نمایندگی از افغانستان در  دور دوم آن حضور داشتم) باعث یک دور جدید رقابت برای دعوت و مشروعیت بخشی به طالبان شد و هیچ نتیجه واقعی برای افغانستان نداشت. امریکا که نمی توانست پیشگامی روسیه در این امر را تحمل کند، در رقایت جدی با روسیه، طرح گفتگوهای صلح دوحه را آغاز کرد که به موافقتنامه دوحه انجامید و باعث پایان حیات جمهوریت شد و بدین ترتیب تلاش های قدرتمندترین کشور جهان برای صلح در افغانستان با قطعیت مطلق ناکام شد.

حالا سوال اساسی این است که در صورتیکه بازیگران بزرگی مثل امریکا و کشورهای بزرگ اروپایی که ابزارهای فشار و امتیاز دهی جدی در اختیار دارند، نتوانند، طالبان را به مصالحه متقاعد سازند، چطور کشور کوچکی مثل ناروی که هیچ ابزار واقعی برای متقاعد ساختن طالب در اختیار ندارد می تواند طالبان را به تغییر رفتار وادار کند؟  در طی 13 سال گذشته، کدام گفتگو با طالب نتیجه داده است که اینبار نتیجه دهد؟ چرا؟ به چه دلیل؟

 برعکس، دعوت وزیر خارجه طالبان به پایتخت یک کشور اروپایی یک امتیاز بزرگ به گروه در حال زوال طالبان است. در حالیکه ماه عسل طالبان در منطقه عملاً به پایان خود نزدیک می شود، ناروی با هموار کردن فرش سرخ برای طالبان، به این گروه جان تازه می دهد.

در حالیکه بعد از سقوط کابل، کشورهای منطقه در نزدیک شدن به طالبان با هم رقابت می کردند، انزوای پنج ماه اخیر طالبان، علاقمندی منطقه نسبت به این گروه را به صفر نزدیک ساخت. به طور مثال، در آخرین سفر وزیر خارجه طالبان به ترکمنستان، هیئت طالبان مجبور شد در مرز تورغندی به خاطر نتیجه تست کرونای خود مدت 5 ساعت منتظر بماند و بار دیگر در عشق آباد تست کرونا بدهد و بلافاصله بعد از انجام صرفاً یک ملاقات با وزیر خارجه ترکمنستان، آن کشور را ترک کند و ساعت سه نیمه شب از مرز تورغندی به داخل افغانستان عبور نماید.

فرش سرخ ناروی، تردید کشورهای منطقه در مورد طالبان را با تزلزل مواجه خواهد ساخت و می تواند باعث احیای جایگاه طالبان در منطقه شود.

علاوتاً گروه طالبان نشان داده است که فقط به فشار واقعی عکس العمل نشان می دهد. مبارزه سرتاسری مردم افغانستان در شمال و جنوب کشور، خصوصاً قهرمانی های زنان افغان و نیز فشار متداوم کشورهای غربی در راس امریکا، طالبان را با درماندگی مواجه ساخته است. نباید گفتگوهای بی معنای اسلو این مبارزات را با ناکامی مواجه سازد.