محمد جاوید امیری

افزایش گشت‌زنی هواپیماهای بدون سرنشین امریکایی بر آسمان کابل و شماری از ولایات افغانستان، نگرانی شدید طالبان را برانگیخته است.

پس از پیروزی طالبان در افغانستان، تقریباً همه‌روزه هواپیماهای بدون سرنشین امریکایی در آسمان افغانستان مشاهده شده است. با کشتن ایمن الظواهری رهبر القاعده در وزیر اکبرخان کابل، طالبان بیشتر از هر زمان دیگر، از پرواز بی‌وقفۀ هواپیماهای بدون سرنشین امریکایی نگران شده‌اند.

به تازگی گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی مدعی شد که دربارۀ ورود هواپیماهای بدون سرنشین به خاک افغانستان دو احتمال مطرح است: یا تاجیکستان حریم هوایی‌اش را در اختیار نیروهای امریکایی گذاشته و یا این‌که هواپیماها از قطر پرواز می‌کند و از آسمان پاکستان وارد افغانستان می‌شود.

پیشتر ملا یعقوب مجاهد وزیر دفاع طالبان پاکستان را متهم کرد که حریم هوایی‌اش را در اختیار نیروهای امریکایی می‌گذارد، اما پاکستان اظهارات وزیر دفاع طالبان را رد کرد و گفت که چنین اتهاماتی روابط دو طرف را صدمه می‌زند.

جدایی از مسیر ورود هواپیماها به فضای افغانستان، واقعیت این است که گشت‌زنی پی‌هم طیاره‌ها بر آسمان مرکز و ولایات، خواب را از چشم طالبان ربوده است. هواپیماهای بی‌سرنشین این فرصت را از طالبان گرفته که مزۀ قدرت و پیروزی را بچشند!

تقریباً همه روزه  در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها گزارش‌هایی منتشر می‌شود که حاکی از عملیات نیروهای هوایی امریکایی در کابل و ولایات افغانستان است. به تازگی اعلام شد که رییس رجال برجستۀ طالبان و همراهانش در یک عملیات هوایی در ساحۀ دهمزنگ به قتل رسیده است.

پیشتر گزارش شد که هواپیماهای بدون سرنشین اهدافی را در ولسوالی درقد و خواجه بهاءالدین تخار آماج قرار داده است. همچنان، هفتۀ گذشته شایعۀ حمله به یک مرکز نظامی طالبان در ولایت لوگر گرم بود. برخی منابع مدعی بودند که در این حمله یک پایگاه مهم طالبان که در آن اعضای القاعده نیز حضور داشتند، هدف قرار گرفته است.

پیشتر از ولایت غزنی اطلاعاتی منتشر گردید که هواپیماهای بدون سرنشین برخی نقاط را در غزنی بمباران کرده‌اند. بدون در نظرداشت صحت‌وسقم این حوادث، این شایعات و گزارش‌ها، خواب را از چشمان طالبان ربوده است.

منابع از کابل گزارش می‌دهند که رهبران شبکۀ حقانی پس از کشته‌شدن ایمن‌الظواهری، کمتر در کابل حضور دارند. آنان به گونۀ فوق‌ سری به کابل سر می‌زنند و دوباره از صحنه غایب می‌شوند.

مقامات امریکایی گفته‌اند که اوضاع افغانستان را زیر نظر دارند و هر لحظه‌ای که احساس تهدید و خطر کنند، به گونۀ فوری دست به کار خواهند شد.

طالبان همواره تأکید می‌کنند که از خاک افغانستان علیه هیچ کشوری استفاده نخواهد شد. اما تمام کشورهای منطقه و جهان نگران نفوذ گروه‌های تروریستی در افغانستان هستند.

پاکستان از پر و بال یافتن تحریک طالبان پاکستان عمیقاً نگران است و برخی سران TTP را در شرق و جنوب افغانستان به قتل رسانده است.

 ایران از نفوذ داعش در مرزهایش به‌شدت هراسیده است. حملۀ اخیر داعش در هرات، درگیری طالبان با داعش در فراه و شهر هرات، نشان‌دهندۀ نفوذ روزافزون داعش در حوزۀ غرب است که بخشی از حوزۀ امنیتی ایران محسوب می‌شود. آسیای مرکزی بیشتر از هر آدرس دیگر، خود را از ناحیۀ افغانستان آسیب‌پذیر می‌داند.

طالبان با وجود اصرار و درخواست پی‌هم کشورهای آسیای مرکزی، هرگز به تسلیم‌دهی و یا تجرید گروه‌های اسلامیست تاجیک و ازبیک و قرغز موافقت نکرده است. هم اکنون اعضای شبکۀ جنبش اسلامی تاجیکستان در بدخشان حضور نیرومند دارد. مهدی ارسلان رهبر تحریک اسلامی تاجیکستان، در مرزهای کشورش حاکم است و منتظر فرصت برای ضربه زدن به رژیم امام علی رحمن در دوشنبه می‌باشد. از سوی دیگر، با وجود این‌که جنبش اسلامی ازبکستان از ولایت سرپل، فاریاب و جوزجان رانده شده‌، اما در صفوف طالبان در شمال نقش نیرومند دارد. طالبان زیر فشار ازبکستان و روسیه و چین، اسلام‌گرایان رادیکال آسیای مرکزی از ولایات مرزی به کابل، جنوب و برخی دیگر از ولایات شمالی منتقل ساخته‌اند. هم اکنون ده‌ها خانوادۀ خارجی شامل روس‌ها، تاجیک‌ها، ازبیک‌ها، چچینی‌ها و اویغورها در بغلان و بخش‌هایی از کندز مستقر شده‌اند.

حضور رهبر القاعده در قلب کابل، روابط تیرۀ امریکا با طالبان را تیره‌تر ساخته است. پس از کشته‌شدن ایمن الظواهری، امریکا مذاکره با طالبان را بر سر آزادسازی ذخایر بانک مرکزی افغانستان متوقف کرده است.

 علی‌رغم درخواست مکرر چین و روسیه در شورای امنیت سازمان ملل برای رهایی ذخایر ارزی بانک مرکزی افغانستان، امریکا با قاطعیت با آزادسازی ذخایر بانک مرکزی مخالفت کرده است.

گفت‌وگوهای دیپلوماتیک میان نمایندگان امریکا با طالبان در دوحه نیز متوقف گردیده است. امریکا طالبان را متهم می‌کند که توافق‌نامۀ دوحه را نقض کرده است. اما طالبان پیوسته تأکید می‌کنند که هنوز تحقیقات دربارۀ ادعای امریکا مبنی برکشته‌شدن رهبر القاعده در کابل تکمیل نشده است.