امیری

چهار سال پیش در چنین روزی جنرال رازق اچکزی فرمانده پولیس کندهار در یک حمله مسلحانه در مقر ولایت کندهار جان باخت.

جنرال رازق، از سرسخت‌ترین مخالفان طالبان بود. او بی‌پرده به زیر دستان و نیروهای امنیتی دستور داده بود که «طالب را زنده دستگیر نکنند.» در دوران حکم‌روایی‌اش بلامنازع خویش بر کندهار، صدها و هزاران طالب را به قتل رسانده بود. طالبان بارها حملات پیچیدهٔ انتحاری و ماین‌گذاری را به‌هدف از میان برداشتن رازق سازمان‌دهی کردند. اما هوشیاری و اشراف اطلاعاتی رازق سبب شده بود که تلاش‌های گسترده برای قتل وی ناکام بماند.

در یکی از حملات پیچیده به هدف از میان برداشتن جنرال رازق در مقر ولایت کندهار، پنج دیپلومات امارات متحده عربی جان باختند و والی وقت کندهار نیز به‌شدت زخمی شد. اما رازق دقایق پیش از رویداد مرگبار، از توطیه آگاهی یافته و مجلس را ترک کرده بود. کشتار دیپلومات‌های امارت متحدۀ عربی در کندهار، روابط کابل- ابوظبی، ابوظبی- اسلام‌آباد و طالبان با امارت متحدۀ عربی را تحت شعاع قرار داد.

اما در آخرین مورد، جنرال اسکات میلر فرمانده کل نیروهای خارجی(حمایت قاطع) به هدف بررسی وضعیت امنیتی به ولایت کندهار رفت. هنگامی‌که جنرال میلر، والی، فرمانده امینه و رییس امنیت کندهار هنگام خروج از جلسۀ امنیتی در مقر ولایت بودند، یک مهاجم مسلح به سوی مقامات خارجی و محلی آتش گشود. در این حمله، تنها جنرال رازق اچکزی، فرمانده امنیه کندهار کشته شد.

ترور جنرال رازق یک رویداد مهم برای دولت افغانستان، نیروهای خارجی و کشورهای همسایه و منطقه بود. او در سال‌های اخیر به نیرومندترین چهره در حوزۀ جنوب- غرب افغانستان مبدل شده بود و قلمرو حاکمیتش فراتر از کندهار به ولایات هلمند، زابل، ارزگان، نیمروز و حتا غزنی می‌رسید.

پس از کشته‌شدن جنرال رازق اچکزی، اتهامات زیادی به نیروهای خارجی در افغانستان وارد شد. بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی و به طبع افکار عمومی در افغانستان، نیروهای خارجی را متهم به دست‌داشتن در ترور جنرال رازق کردند. این اتهام از آنجایی برجسته و سراسری شد که رازق در کنار والی کندهار و فرمانده کل نیروهای خارجی به قتل رسید، اما هیچ آسیبی به میلر، ویسا و دیگر مقاماتِ در صحنه که شانه به شانه با رازق در حرکت بودند، وارد نیامد.

اتهامات گسترده و سراسری، فرمانده کل نیروهای خارجی را دست و پاچه ساخته بود. در آن زمان یک منبع نزدیک به داکتر عبدالله گفت که جنرال میلر در دیدار با رییس اجرایی وقت افغانستان با نگرانی از اتهامات گسترده گفت که او شخصاً «از دمِ مرگ پس برگشته است.» او از حجم اتهامات شوکه شده است.  رییس اجرایی پیشین دو سه روز پستر از دیدار با میلر و و سفیر امریکا در جلسه‌یی در کاخ سپیدار گفت که اتهام قتل جنرال رازق بر نیروهای خارجی، نادرست و گمراه‌کننده است.

در دولت پیشین افغانستان، به شمول جنرال رازق، ده‌ها چهرۀ برجستۀ سیاسی و نظامی ترور شدند. از حاجی عبدالقدیر تا سید مصطفی کاظمی، استاد ربانی، جنرال داوود داوود، جنرال سیدخیلی، احمدولی کرزی و پیرامقل و … اما پروندۀ هیچ یک به درستی بررسی نشد و جزییات قضایا با مرگ شریک نگردید.  

با گذشت چهار سال از کشته شدن جنرال رازق اچکزی، دربارۀ ترور او سؤالات زیادی هنوز بی‌پاسخ مانده است.

چگونه جنرال رازق کشته می‌شود و در کنار او جنرال میلر، توریالی ویسا و دیگر مقامات محلی «معجزه آسا» جان سالم به در می‌برند؟

نقش توریالی ویسا در حمله بر جان جنرال رازق چه بوده است؟ این سؤال یک سال پس از برگشت طالبان به قدرت و برگشت توریالی ویسا به زیر پرچم طالبان، جدی‎تر مطرح می‌گردد.  

حذف رازق پیوندی با روابط وی با شماری از کشورهای منطقه داشته است؟

ائتلاف‌هایی‌که رازق با شماری از چهره‌ها از جمله عطا محمد نور، ظاهر قدیر، همایون همایون و در مجموع جبهۀ ملی داشت، چه نقشی در از بین بردن وی داشت؟

مرگ جنرال رازق چه تأثیری بر پیروزی طالبان در جنوب افغانستان داشت؟

آشکار است که با کشته‌شدن جنرال رازق، مسیر پیروزی برای طالبان به‌ویژه در جنوب افغانستان هموارتر گردید. در موجودیت رازق پیروزی برای طالبان در کندهار آسان نبود.

مرگ رازق خبر خوبی برای همسایۀ جنوب شرقی نیز بود. رازق بارها در اسپین بولدک به سوی پاکستان لشکرکشی کرده بود. در جریان حاکمیت او در کندهار، ده‌ها مورد درگیری مرزی گزارش داده شده است.

سه سال پس از کشته شدن جنرال رازق، طالبان با برگشت به قدرت، انتقام سختی از قوم و قبیلۀ جنرال رازق اچکزایی در کندهار گرفتند. برخی منابع ادعا می‌کنند که در جریان یک سال، صدها، اچکزایی در کندهار کشته شده‌اند. البته هیچ منبع مستقلی این کشتار را تأیید نکرده است.

طالبان با پشت پا زدن به مروت سیاسی و اجتماعی، جشن پیروزی خویش را بر گور جنرال رازق برگزار کردند و فیلم استراحت‌گاه و حریم خصوصی وی را همگانی ساختند.

اکنون، به جای جنرال رازق، «امیرالمومنین ملاهبت‌الله آخوندزاده» رهبر طالبان بر کندهار و تمام افغانستان حکم‌روایی می‌کند.