در نتیجه همکاری میان حکومت افغانستان و گروه طالبان، برای اولین بار یک مکتب در ولسوالی باغران ولایت هلمند افتتاح گردیده و کودکان این ولسوالی که بعد از ۲۰۰۱ نیز عملاَ تحت کنترول طالبان بوده، می‌توانند به مکتب بروند.
داوود صفری، رئیس معارف ولایت هلمند به خبرگزاری “دی پی ای” آلمان گفت که حکومت توانسته با طالبان به توافق برسد که در این منطقه یک مکتب باز شود. بزرگان قریه های این ولسوالی برای این توافق میانجیگری کرده اند.
براساس اطلاعات، در این ولسوالی حدود ۱۰۶ هزار تن زندگی می کنند. در زمان ریاست جمهوری محمد داوود خان، در میانه سال های ۱۹۷۳ تا ۱۹۸۷ ساختمان یک مکتب در این ولسوالی ساخته شده بود. آن زمان مخالفت اجتماعی علیه سیستم آموزشی سکولار در مناطق روستایی قوی بود و حکومت در افتتاح این مکتب تعلل کرد. به این ترتیب این مکتب هرگز به روی کودکان باغران باز نشد و تا حالا نیز در آنجا مکتبی وجود نداشت.
صفری گفت که حالا با افتتاح این مکتب، ۲۰۰ دانش آموز پسر توسط چهار معلم آموزش داده می شوند. معاش این معلمان که از سوی دولت پیشنهاد شده و توسط طالبان تایید گردیده اند، توسط حکومت پرداخت می شود. امیدواری ها بر این است که در آینده نزدیک ۱۴ مکتب دیگر نیز در این ولسوالی افتتاح شوند.
ذبیح الله مجاهد، فردی که خودش را سخنگوی طالبان می خواند، به خبرگزاری آلمان گفته که این گروه با ادارات دولتی در ولایت های هلمند، قندهار و ارزگان برای ساختن سیستم آموزشی کار می کنند: «ما آماده هستیم که برای منافع ملی افغانستان، مکتب های دیگری را نیز باز کنیم».
داوود صفری، رئیس معارف هلمند گفت که در مجموع ۷۰ درصد از مکاتب دولتی این ولایت به شمول برخی مکاتب دخترانه در مناطق تحت کنترول طالبان می باشند. بیش از ۸۰ مکتب و مراکز تربیت معلم در این ولایت از سال ها به این سو مسدود مانده است.
در بخش معارف در گذشته نیز همکاری های میان حکومت و طالبان وجود داشته است. یک موسسه بریتانیایی “دی او دی” یا انستیتوت توسعه خارجی که در مورد زندگی در ساحات زیر کنترول طالبان تحقیق کرده، نوشته است: «با وجود معایب و محدودیت ها، بسیاری از پرسش شوندگان گفته اند که طالبان سیستم آموزشی حکومت را بهبود بخشیده اند».
این تحقیق همچنان می رساند که طالبان از این وضع نفع می برند، چراکه بسیاری از مکاتب در افغانستان از فساد گسترده و رهبری ناسالم رنج می برند. معلمان اغلب سر درس ها حاضر نمی شوند، هزینه های غیررسمی گرفته می شوند و کتاب های رایگان مکاتب در سطح زیادی در بازارهای آزاد به فروش می رسند. با این حال، طالبان مظامین مرتبط با قانون اساسی و کتاب های حقوقی را از برنامه درسی مکاتب در مناطق زیر کنترول شان حذف می کنند.
در گذشته طالبان دانش آموزان و معلمان را در مکاتب هدف حمله قرار می دادند و سیستم آموزشی دختران را به شدت محدود ساخته بودند. براساس یک گزارش ماه جون صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد یا “یونیسف”، ۳.۷ میلیون کودک در افغانستان به مکتب نمی روند که ۲.۲ میلیون تن شان دختران اند.
با وجود کمک های بزرگ بین المللی، حدود نیمی از کودکان بین ۷ تا ۱۷ سال افغانستان به سیستم آموزشی دسترسی ندارند.