دوشنبه, ۱۰ ثور ۱۴۰۳

در راستای همگرایی منطقه‌ای

ضض

نفوذ ایران در افغانستان

15 April 2024

کشورنیوز: در پی حملهٔ ایران به خاک اسراییل، حامد کرزی، داکتر عبدالله عبدالله، محمد حنیف اتمر، محمد محقق، رنگین دادفر سپنتا، عطا محمد نور، احمد مسعود، امرالله صالح و شمار دیگر از چهره‌های سیاسی افغانستان یک‌پارچه از حملۀ تهران اعلام حمایت کردند. طالبان نیز با صدور اعلامیه‌یی از جمهوری اسلامی پشتیبانی کرد.

درگیری اخیر ایران با اسراییل، باردیگر نفوذ و جایگاه جمهوری اسلامی ایران را در جامعه سیاسی افغانستان آشکار ساخت.

چهره‌های سیاسی افغانستان در دو دهه گذشته همواره تلاش کردند که در روابط با ایران و غرب با احتیاط عمل کنند. آنها با توجه به روابط پرتنش تهران با غرب تلاش کردند که «هم لعل به دست آید و هم دل یار نرنجد.» با وجود سیطرۀ گسترده امریکا بر نظام جمهوری در افغانستان، ایران همچنان از با نفوذترین کشورهای جهان در افغانستان بود.

 به نفوذ ایران در کابل وقتی ملتفت گشتم که در یکی از مراسم‌های پیروزی انقلاب اسلامی در سفارت ایران در کابل شرکت کردم. لشکری از سیاست‌مداران و فعالان فرهنگی و رسانه‌ای یکی پی دیگر به سفارت ایران در کابل وارد می‌شدند تا همسویی‌شان را با جمهوری اسلامی نشان دهند.

با خروج امریکا از افغانستان، سیاست مدارانی که با احتیاط در روابط با ایران عمل می‌کردند، اکنون آشکارا از ایران در برابر غرب حمایت می کنند.

برخی چهره‍‌ها مثلا داکتر عبدالله، حامد کرزی و محمد محقق از گذشته با ایران روابط نزدیک داشته‌اند. محقق حتا در مراسم یادبود از کشته‌شدن قاسم سلیمانی در تهران شرکت کرد. محقق از منتقدان جدی سیاست‌های امریکا در افغانستان بود. اما جمعی دیگر که مواضع بسیار ضد ایرانی داشتند نیز اکنون با ایران همسو شده‌اند. امرالله صالح یکی از این چهره‌هاست. صالح ۲۰ سال منتقد ایران در افغانستان بود. اکنون او صریح‌ترین موضع را در حمایت از جمهوری اسلامی ایران گرفته است.

سیاست‌مداران افغانستان به دو دلیل از ایران حمایت می‌کنند:

نخست اینکه اسراییل با اعمال خشونت و کشتار در غزه به یک کشور منفور در جوامع اسلامی تبدیل شده است. به همین دلیل حمله اخیر ایران به اسراییل با استقبال گسترده مسلمانان روبرو شد.

دوم اینکه با خروج امریکا از افغانستان نقش کشورهای منطقه به طور قابل توجهی در این کشور افزایش یافته است. در این میان، ایران بیشترین اثرگذاری و نفوذ را بر طالبان و سایر جریان های سیاسی افغانستان دارد.

سیاست مداران افغانستان همواره تلاش کرده‌اند که در نبردهای جهانی موضعی اختیار نکنند. مثلا در جنگ روسیه و اوکراین، رهبران افغانستان سکوت کردند. در جنگ هند و پاکستان از هیچ طرفی اعلام حمایت نکردند. اما در بحث ایران قضیه متفاوت بوده است. چنانچه در پی ترور قاسم سلیمانی توسط جنگنده‌های امریکایی برخی رهبران سیاسی افغانستان با صدور اعلامیه‌ای با دولت و مردم ایران ابراز همدردی کردند.

در واقع نفوذ ایران در افغانستان قابل مقایسه با هیچ کشوری نیست.