there is not post in layout 2
وزیر خارجه سابق افغانستان: با ایران همسو و همراهیم
رنگین دادفر سپنتا وزیر خارجه سابق افغانستان از حمله ایران...
کمیسیون تخطی رسانهها؛ قانونمندسازی سانسور و سرکوب رسانهها
25 August 2022
خبرگزاری کشور: وزارت اطلاعات طالبان روز گذشته کمیسیون تخطی رسانهها را افتتاح کرد. نهادی که به گفتۀ این گروه، برای حمایت از فعالیت رسانهها و حل مشکلات رسانهها تأسیس شده است.
مقامهای طالبان در نشست افتتاحیه این کمیسیون، وعدههای درشت و کلفتی بر رسانهها و خبرنگاران دادند، از جمله اینکه قرار است حکومت این گروه از رسانهها حمایت مالی و اقتصادی خواهد کرد تا رسانههای ورشکسته دوباره فعال شده و فعالیت موثر رسانهها ادامه یابد.
اما آنچه که باعث نگرانی برخی رسانهها و روزنامه نگاران شده این است که کمیسیون تخطی رسانهها بهراستی برای حمایت از رسانهها ایجاد شده و یا روشی است برای قانونمندسازی سانسور و سرکوب رسانههای آزاد در افغانستان؟
آزادی رسانهها از مباحث مهم و حساسیت برانگیز برای طالبان در دو دهه گذشته بود. طالبان مدعی اند که در دو دهه گذشته، رسانهها از قید و بندهای فرهنگی، اجتماعی و مخصوصاً مذهبی – دینی فراتر رفتهاند و آزادی رسانهها، بیشتر ترفندی برای ترویج «افکار غربی» در کشور بود. با بازگشت طالبان به قدرت در یک سال گذشته، در کنار اینکه رسانههای زیادی از نگاه مالی ورشکست شدند، شماری از رسانهها نیز از ترس حضور طالبان، نشر برنامههایشان را متوقف کردند. زیرا به باور طالبان این برنامهها خلاف اصول و ارزشهای «دینی» و «ملی» است.
طالبان پس از بازگشت به قدرت هرگز در مورد رسانهها با ملاحظه صحبت نکردهاند، بلکه در مورد آنچه که خلاف باورها و اعتقادات آنهاست صریح و از راه فشار برخورد کردهاند. در یکسال صدها برنامه متوقف شد، دها خبرنگار لت و کوب، بازداشت و شکنجه شدند و برای مجریان و خبرنگاران زن محدودیت پوشش ایجاد شد.
در نشست دیروز هم مقامهای طالبان، اعمال جبر و محدودیت در برابر رسانهها را رد نکردند. عبدالحق حماد رئیس نشرات وزارت اطلاعات و فرهنگ گفت: آزادی بیان در «چوکات اسلام» و «ارزشهای افغانی» قابل قبول است، اگر کسی تخطی کند، اینجا فراخوانده شده و مجازات میشود، «خبرنگاران دیگر آن خوابها را نبینند که با مقدسات، ارزشهای دینی و ملی بازی میکنند و بین اقوام تفرقه بیاندازند وکسی به آنان چیزی نگوید.»
پیش از این نیز برخی مقامهای طالبان گفته بودند که محتوای رسانهها تاثیر پذیرفته از افکار غربی است و باید برای اصلاح آن کار شود. در یکسال گذشته، بساری از مفاهیم رسانهای زیر فشار طالبان عوض شدهاند و طالبان به صورت واضح در مورد چگونگی فعالیت رسانهها اعمال فشار میکنند.
با این حال، خبرنگاران و فعالان رسانهای به گشایش کمیسیون تخطی رسانهها خوشبین و امیدوار نیستند. آنان معتقد اند که طالبان میخواهند اعتقادات و دستورات خود را در قالب این کمیسیون بر رسانهها تحمیل کنند و اجبار و فشار را روپوش قانونی بدهند.
روزنامهنگاران میگویند که شماری از مقامهای طالبان اعضای برجسته و ارشد این کمیسیون هستند. طالبان پاسخگو به هیچ درخواستی از خبرنگاران نیستند و همیشه حرف خودشان را بر کرسی مینشانند. فعالیت این کمیسیون این خواهد بود که برنامههای که خلاف خواست و علاقۀ طالبان باشد را زیر نام همین کمیسیون محدود و ممنوع اعلام کرده و روزنامهنگاران را مجازات و زندانی کنند.
حفیظالله بارکزی، یکی از اعضای رهبری فدراسیون رسانهها و خبرنگاران افغانستان با انتقاد از ترکیب این کمیسیون میگوید که برخی از افرادی که به نمایندگی از خبرنگاران در این کمیسیون شامل شدهاند، افراد مسلکی و عضو فعال رسانهها نیستند. طالبان تاکنون در مورد ترکیب این کمیسیون چیزی نگفتهاند اما بارکزی میگوید که نمایندهگان جامعه مدنی و حقوق بشر در این کمیسیون شامل نشدهاند و افرادی هم که به نمایندگی از خبرنگاران به عنوان عضو معرفی شدهاند، افراد شناخته شده و فعالان رسانهای نبودهاند.
این در حالی است که یوناما (دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان) در گزارش سالانهاش نگاشته است که در یکسال گذشته ۱۷۳ مورد خشونت علیه خبرنگاران و کارمندان رسانهها صورت گرفته است که شامل ۱۲۲ مورد بازداشت، ۵۸ مورد بدرفتاری، ۳۳ مورد تهدید و شش مورد قتل میباشد.
مرکز خبرنگاران افغانستان نیز میگوید که در جریان ۱۲ ماه گذشته، ۲۴۵ رویداد علیه خبرنگاران و کارمندان رسانهای در این مرکز ثبت شده که شامل بازداشت، خشونت فیزیکی، تهدید و ارعاب، جراحت و حتی جان باختن کارمندان رسانهها میشود. عامل اکثر این رویدادها علیه خبرنگاران نیروهای طالبان بودهاند. نهادهای مدافع حقوق خبرنگاران میگویند اگر طالبان به راستی طرفدار و حامی فعالیت رسانهها هستند، ابتدا باید در چگونگی برخورد شان با خبرنگاران و رسانهها تجدید نظر کنند.